DÖNÜŞÜM - FRANZ KAFKA

Kitabın Adı: DÖNÜŞÜM
Yazar: Franz KAFKA (1883, Prag)

Sayfa Sayısı: 118
Yayınevi: Avrupa Yakası Yayıncılık,  İlgi Yayınları
Basım Yılı: I. Baskı. 2015, İstanbul
Çeviri: Nida Asena Torun
Türü: Uzun Öykü

Kitap Hakkında: Yazar Franz KAFKA'nın en tanınmış eseri "Dönüşüm" ü kötü çeviri ve yazım hatalarına rağmen bir solukta okudum. Kitabı D&R dan aldığımız halde kalitesini düşüren onca hata içermesi bana başka bir şeyin önemini hatırlattı: Yayınevi. Maliyetleri aşağı çekebilmek için her yayıncının kaliteden ödün vereceğini sanmıyorum. Bundan böyle birden fazla yayıncısı olan kitaplarda yayınevi faktörüne daha fazla dikkat edeceğim.

Kitaba gelince; gerçek üstü ögelerin kullanıldığı öyküde önemli mesajlar veriliyor. Yüzeysel bakıldığında kitap, anlaşılması kolay bir masal gibi. Ancak bir diğer bir boyuttan bakıldığında toplum ve aile kurumunun acımasızlığı gözler önüne serilmiştir. Kitap yazarın aile hayatından izler taşımaktadır. 

Üçüncü tekil şahısla aktarılan öykü ele aldığı konuların yanı sıra yazım tekniği bakımından da akılda kalıcı yer eder. Burjuvazinin acımasız kurallarını, toplum içinde insan olabilmenin zorluklarını farklı bir pencereden ele alır. Yahudi ailenin bir çocuğu olarak dünyaya gelen yazar, özgürlüğe duyulan özlemi ve bunun için ödenen bedeli kendine has üslubuyla okura aktarmaktadır.

Öykünün baş kahramanı Gregor kumaş pazarlamacısı olarak yorucu bir işte çalışırken ailesinin bütün sorumluluğunu tek başına üstlenmiştir. Kabuslar içinde geçen bir gecenin sabahına uyandığında hamam böceğine dönüştüğünü fark eder. Görünümü her ne kadar böceğe benzese de o, insan gibi düşünmeye devam etmektedir. Dönüşüm gerçekleştikten sonra başta ailesi olmak üzere iş hayatı ve diğer insanlarla olan ilişkileri gözler önüne serilir. Öyküde annesi, babası ve araları çok iyi olan kız kardeşinin dönüşümden sonra kendisinden bir beklentilerinin kalmadığı için Gregor'a sırtlarını döndükleri, onu ölüme terk ettikleri başarılı bir şekilde anlatılıyor. 

Dönüşümün kahramanı Gregor, gördüğü bütün haksızlık ve kötü davranışlara rağmen iyilik timsali, başkası hakkında olumsuz düşünceleri bulunmayan, ailesine düşkün, patronuna saygılı ve günün koşullarına göre ideal bir insan olarak sunuluyor. Dönüşüm yazarın gözünde baskılardan kaçış ve özgürlük bir bakımdan. Ancak özgürlüğün insanlar için iyi bir şey olmadığını öğreniyor. Özgürlüğün sadece hayvanlara mahsus olduğunu düşünen yazar bunun da bir bedeli olduğu düşüncesinde.

Kitabı zevkle okudum. Kafka'yı ve dönemin sosyal yaşantısını daha iyi anlamamı sağladı. Kullanılan dil ve sıra dışı anlatım şekli hoşuma gitti. Öyküde yer verilen bir başka figür evdeki hizmetçi. Yaşam mücadelesi verilen evde hizmetçi çalıştırmak bir çelişki gibi görünse de, aslında bu bir çelişki değil, ailesini rahat ettirebilmek için Gregor'un hiçbir fedakarlıktan kaçınmadığının göstergesidir.