KAYSTROS NEHİRLERİN TANRISI

KAYSTROS NEHİRLERİN TANRISI

Değerli dostum Ergün Bey, Kaystros Taş Ev Restaurant' ın açılış haberini Haber Tire gazetesi facebook sayfasına koyarak bir jest yapmış. Çok sayıda takipçisi olan Haber Tire facebook sayfasında yayınlanan bu habere bazı yorumlar yapılmış.

Bu yorumlara orada cevap vermenin doğru olmayacağını düşündüm.

Bir kısım zevat "Kaystros" adına takmış (!) "Vay ne demeye "Kaystros" adını kullanırlar. Burası Yunan adaları mı? Türkçe isim bulamamışlar mı? Milli birliğimizi bozuyorlar." diyerek veryansın ediyorlar. "Kaystros" topraklarında yaşayıp bundan haberi olmayanlar, milli birliğimizi lokanta isimleriyle korumaya çalışanlar sadece siz anlayasınız diye restaurant' ımızın adına "Taş Ev" i ekledik. Size "Restaurant" sözcüğü de dokunuyorsa o zaman "Taş Ev Lokantası"  da diyebilirsiniz.

Neden Kaystros?
Restaurant fikri oluşmaya başladığında yoğun turist akımına uğrayan Efes ve Selçuk bölgelerinden Tire'ye günü birlik bir destinasyon sağlamaktı hedefim. Özellikle Girit'ten gelen dedeler ve nineler sayesinde özellikle ot yemekleriyle tanınan yöresel mutfak kültürümüzün yabancı misafirlerimiz için ilgi çekeceğini düşündüm. Yabancı misafirlerimiz için Taş Ev ilginç gelmese de mitolojiye meraklı olan bu insanlar "Kaystros" u çok daha iyi anlayacaklardı.

Mitoloji ile ilgilenmeyenlere bu konuda eleştiri hakkı olmamalıdır. Onlar daha iyisini yapıp adını "Menderes Aşevi" koyabilirler. Kimse karışmaz onlara. Niye Lokanta değil derseniz eğer, size şunu söylemek isterim. Lokanta dilimize İtalyancadan, restoran ise Fransızcadan geçmiş. Dünyaca tanınan uluslar arası bir kelime olmuş restaurant. Hatta İtalyanlar bile lokanta sözcüğünü bırakıp bunun yerine "Ristorante" demeye başlamışlar. Yok siz Arap kültürüne yakın hissediyorsanız kendinizi, o zaman "Mataam Menderes" de diyebilirsiniz. Bunu yaparsanız milli birliğimiz acayip korunur. Benden söylemesi.

Diğer bir husus. Benim ailem Girit'ten göçmüş Anadolu'ya. Eşim Selanik Karaferiya'dan. Bir sürü hatıralar bırakmış oralarda atalarımız. Restoranımızın adını Hanya ya da Karaferiya koysaydık ne olurdu? Bu isimlere itiraz edenlerle aynı değil bakış açımız. Bizim kültürümüz bu topraklardan ya da suyun öte yakasından gelir. Oraları da bizimdi zamanında. Rumca konuşup Türkçe bilmeyenler vardı aralarında. Ama hepsi kendilerini her zaman Türk bildiler. Anadolu'ya göç türlü güçlükler içinde oldu. Bu topraklarda dışlandılar. Bazılarının hazımsızlıklar o zamanın kalıntıları.

Evet, Kaystros bir zamanlar K.Menderes'in adıydı. Akan aynı nehir. Siz Küççük Menderes deyin, ben Kaystros. Ha, bir de şunu hatırlatayım. Bozdağlardan doğup Tire'ye can veren Küçük Menderes'in adını Türkçe mi sandınız? Vah ki ne vah (!) O da halis muhlis Yunanca. "Meandros", yani suların dirsek yaptığı yer anlamında. Ankara'da "Meandros" adında bir lokanta vardı. İlk uzoyu orada içtim. Milli birliğim kayboluverdi. Aşağıda birkaç küçük bilgi daha vereyim. Belki faydası olur.

Efes Kentinin kuruluşu:
Kaystros (Küçük Menderes) Nehri’nin ağzındaki körfeze geldiklerinde karaya çıkmaya karar verirler. Ateş yakarak tuttukları balıkları pişirirlerken çalıların arasından çıkan bir yabandomuzu, balığı kaparak kaçar. İşte kehanet gerçekleşmiştir. Burada bir kent kurmaya karar verirler…”

Tire kent coğrafyası antik dönemdeki ismiyle Kaystros Havzası (Küçük Menderes) üzerinde konuşlanmıştır. Bereketli alüvyonlu araziler bu kenti büyük bir tarımsal depo niteliğine dönüştürmüştü. İlkçağlarda Ephesos gibi büyük bir metropol kentin art alanında yer almış olmasından dolayı, Ephesos kentinin tarımsal ihtiyaçlarını karşıladığı düşünülmektedir.