MAKALOA HASIRI ÜZERİNDE - JACK LONDON

Kitabın Adı: Makaloa Hasırı Üzerinde 

Yazar: Jack LONDON

Çeviren: Mehmet Moralı

Sayfa Sayısı: 208

Yayınevi: Alfa Yayınları 

Türü: Öykü

Jack London (1876-1916), en sevdiğim yazarlardan biri. Yazarın Polinezya adalar topluluğuna bağlı Hawaii adasındaki yaşamı konu eden, Alfa Yayınları Pasifik Öyküleri serisinin dördüncü ve son kitabı. Kitap yedi öyküden oluşuyor. Doğrusunu söylemek gerekirse daha önce okuduğum Jack London romanlarından aldığım zevki bu kitapta bulamadım. Öyküde anlatılan olayların geçtiği yerlere, kültür, adet, gelenek ve göreneklere dair sözcüklerin yerel dilde sıkça kullanımından ötürü özellikle ilk üç öyküyü sıkıcı buldum. Çevirmen, yabancısı olduğumuz kelimelerden bir kısmının anlamını bazen dipnot, bazen parantez içinde vermiş olsa da, her seferinde bu ne anlama geliyordu deyip geriye dönmek hiç hoş değildi. Biraz abartacak olursam, "takaisine bakarken tokaisini alıp tukaiye bıraktı" cümlesinin ne kadar sinir bozucu olduğu hususunda size bir fikir vermiş olabilirim. Öykülerde kullanılan Hawaii dilindeki sözcükler için kitabın arkasına bir sözlük eklenmesi muhtemelen işi biraz daha kolaylaştırabilirdi.

Jack London, bu öykü kitabında, 20. yüzyılın başlarında, Hawaii'nin yerli halkıyla oraya sonradan göçen farklı ırklara mensup insanların yaşantılarını anlatıyor. Doğanın, denizin ve mercan adalarının, toplumun kadına bakışının, sosyal sınıf farklılıklarının, aşkın, hareketli yaşamların, yöresel kültür ve inançların ve yazarın her zamanki emekten yana tavrının gözler önüne serildiği öykülerden en çok beğendiğim ve etkilendiğim "Ah Kim'in Gözyaşları" oldu. Bu duygusal öyküde yazar, Hawaii'ye göçmüş Çinli bir gencin sevdiği kadın ve annesi arasında çaresiz kalması konusu işleniyor.

Kara kuru yaşlı adam başıyla onayladı ve piposunu doldurmaya koyuldu.

"Mutfaktaki kow-kow iyiydi," diye toparladı, dudaklarını yalayan İliiopoi, "Poi tek parmaktı, domuz şişmandı, somon karnı kokmuyordu, balık çok taze ve boldu ama opihi'ler (minik, kayalara yapışan kabuklular) tuzlanmış ve bu yüzden de sertleşmişti. Opihi'ler hiçbir zaman tuzlanmamalı. Sık sık sana söylüyorum, Kanaka Oolea, opihi'ler hiçbir zaman tuzlanmamalı. İyi kow-kow'la doluyum. Karnım ağırlığını hissediyor. Ama kalbim bu yüzden hafiflemiş değil, çünkü benim kendi evimde kow-kow yok, orada dördüncü oğlunuzun ikinci karısının teyzesi olan karım, bebek kızım, karımın yaşlı anası, karımın yaşlı anasının sakat olan beslemesi, babaları kötü bir ödem yüzünden öldüğü için üç çocuğuyla bizde yaşayan karımın kız kardeşi..."  

Öykülerde kullanılan yerel dilden dolayı kitabın dilimize çevrilmesinin ve konuların kolaylıkla anlaşılır hale getirilmesinin zorluğunu kabul ediyorum, bu bakımdan çeviriyi yapan Mehmet Moralı'nın emeğine saygısızlık etmek istemem ancak en sevdiğim yazarın okuduğum bu kitabında yer alan birkaç öyküsü dışında, beklentilerimin karşılanmamasında çevirinin payı olduğunu düşünüyorum. Her şeye rağmen, günümüzde Pasifik okyanusunda, turistler için gözde bir cennet köşesi haline gelen Hawaii adasının bir asır önceki yaşantısı hakkında yeni şeyler öğrenmek benim için güzel bir deneyimdi.