SOMATA

01/11/2016 Salı, Tire

Tatilin tadını çıkardık saat dokuza kadar uyuyarak. Haftanın yorgunluğunu atmış olduk. Salı Pazarına çıkmam lazım. Bulabildiğin kadar kapya biber al diyor eşim. Park sorunu hayattan bezdiriyor. Eskiden kıyısında, kenarında yer bulabildiğim arka sokaklar tamamen dolmuş.

Sağ yanında birbiri ardına araçların dizildiği, dar ve uzunca bir sokağa giriyorum. Sokağın ucu pazara açılıyor. Yolun sonuna gelince zor bela arabayı sokacağım bir boşluk görüyorum. Evlerin önüne iki kocaman tuğla koymuşlar. Arabadan iniyor, tuğlaları alıp kaldırıma taşıyorum. Birkaç manevradan sonra park ediyorum. İkinci kattaki pencerelerden biri açılıyor. "Oraya bizim araba gelecekti."

Herkes kapısının önüne iki taş koyup parsellerse, zaten büyük problem olan park sorunu iyice içinden çıkılmaz hal alır. "Başka yer yok, pazardan bir şeyler alıp döneceğim." diyorum. "Ne zaman dönersiniz?" sorusuna "Yarım saate kadar." diyorum ama söylediğime ben de inanmıyorum.

Dünden sözleşmiştik Aşkın Şef'le. Telefon ediyorum. Kapsama alanı dışında. Bir daha arıyorum, aynı. Yarım saat sonra tekrar deniyorum. Çalıyor bu sefer ama cevap veren yok. Bu durumda ne kadar yeşillik gözüme iliştiyse topluyorum pazardan. Cibez, gelincik, ısırgan, turp otu, ıspanak, pazı, roka, maydanoz, marul, dereotu, semiz otu, hardal... Alışveriş bitiyor, Aşkın Şef arıyor. "Var mı başka istediğin?" diye soruyor, "Ben alışverişi bitirdim." diyorum. Küçük Girit kabağı istiyor sadece...

Eşimi evden alıp yaylaya çıkartıyoruz pazardan aldıklarımı, Taş Ev'in soğutucu dolaplarına yerleştiriyoruz. Bizi acıktığını anlatan havlamalarıyla karşılayan Zeytin'in karnını doyuruyoruz. Artık beni her gördüğünde sevincini belli edip üzerime atlamaya çalışıyor. Anlamadığım tek şey, yemek verince dönüp bana hırlaması. Yemeği götürüp veren ben olduğum halde önünden alacağımı sanıyor.

Dönüşte yine pazara uğruyor, Tire Müzesini ziyaret ediyoruz. Dostumuz Faruk Bey gezdiriyor bizi müzenin salon ve odalarında. Müze Müdürü Edip Bey'in makamına uğruyoruz. Edip Bey'in ikram ettiği yöreye has somatayı (badem sübyesi) ilk kez deniyorum. Acı bademden yapılan bir içecek olan somatanın salebe benzer tadı hoşuma gidiyor.

Oğlum biletini almış, Ankara yolcusu. Bir iş görüşmesi için çağrılmış. Akşam için pazardan balık almıştım. Sezon başlayalı beri balık yemek nasip olmamıştı daha. Balık aldığımız yerden paket içinde mısır unu veriyorlar, eşantiyon. İyi ki de veriyorlar. Taş Ev'e taşınalı beri taş olmayan evimizi iyice boşaltmışız. Un arıyorum evde bulamıyorum. Bana oldukça az görünen mısır unu balığın tamamına yetiyor. Nefis bir balık ziyafeti çekiyoruz akşam vakti.

Oğlumu uğurlamak üzere onu yazıhaneye bırakıyor ve eve dönüyorum. Yarın sabah erkenden yine yayla yolcusuyuz.

EŞREFPAŞA ....

İzmir, Eşrefpaşa. Doğduğum, çocukluğumun ve gençliğimin ilk yıllarını geçirdiğim semt. İstanbul'un Kasımpaşa'sı gibi İzmir'in Eşrefpaşa'sı da eski kabadayıları ile nam yapmış. "Nerede oturuyorsun?" sorusuna karşılık "Eşrefpaşa" cevabı verildiğinde yüzlerde manalı bir gülümseme eşliğinde "oooo" nidası yükselir her daim. Girit'ten Anadolu'ya göçen ninelerimizin, atalarımızın, onca badireyi atlattıktan sonra sığındıkları bir liman olmuş Eşrefpaşa. O zamanın insanları yardımsever, komşuluk ilişkileri gelişmiş, kabadayıları bile haktan adaletten ayrılmazlarmış.

Ben de yıllar önce Sultan II. Abdülhamit'in (1842-1918) Girit'ten gelen dullar için yaptırdığı "Dulhane" dedikleri bitişik nizam, arkasında ufak bir avlusu olan iki göz odalı evlerden birinde açmışım gözlerimi dünyaya.  Aşağıda adı geçen Behlül'ü, Muhtar Nejat Pakkanlar'ı ve hatta onun babasını, Kako durağını, Kız Ahmet'in kahvesini bilirim. İlkokula giderken yaz tatilinde Nejat Pakkanlar'ın Çankaya semtindeki büfesinde çalışmış ilk defa alnımın teriyle para kazanmıştım. Giritli dostumuz, Sn. Mustafa Bung'un Eşrefpaşa ile ilgili güzel bir derlemesini birkaç imla hatasını düzelterek aşağıda paylaşmak istedim. 

Eski külhanbeylerine babacanlık, Eşref Paşa'nın yardımseverliğinden miras. Üçüncü kuşak esnafın sokaklardaki tezgahlarının müdavimi kadınları, gözü pek erkekleri ile hala tarihini yaşıyor burası..
Paşalar, dinine düşkün Müslüman Türkler, mübadelede gelen Giritliler, Kırım Tatarları, yardımsever babacanlar, yumurta topukların üstündeki külhanbeyleri, "eli maşalılar", kuşaktan kuşağa aktarılan ekmek teknesine sahip çıkan esnaf bu semtle kader birliği etmişçesine birbirine bağlandı. Yaklaşık 150 yılda, mütevazı görüntülerine karşın küçük taş binalarıyla gösterişli camileri, dulhaneleri, kibrit kutusu gibi evleri, sokaklara açılan dükkan tezgahları, artık her köşe başında anlatılan külhanbeyi hikayeleri, gözü pek gençleri ile 20 mahalleye yayıldı bu kültür. Semt, kentin merkezine bile indi, adını taşıyan caddeyle; kendisi de bir merkez oldu...

Önce Sultan adını sıralayan dört mahalle vardı burada. Sonra Sultanlar yerlerini "paşa"lı ve "tepe"li adlara terk etti.

Suriye Vilayeti vali muavinliğinden emekli olduktan sonra İzmir'e yerleşerek Vilayet İdare Meclisi'ne üye olan; Ekim 1895'de, vekaleten İzmir Belediye Meclisi'ne reis olarak atanan Hacı Eşref Paşa adlandırdı semtin kimliğini. Eşref Paşa, Mart 1896 seçimlerinde birinci sıradan belediye meclisine girdi ve sağlığı nedeniyle başkanlıktan ayrılmak zorunda kaldığı Mart 1907'ye kadar vilayet yönetimi ile son derece uyumlu çalıştı. Şehir yollarının genişletilmesine ve yeni caddelerin açılmasına yönelik çalışmalarıyla ün kazandı. İşte o yollardan biri, İzmir'in en uzun caddelerinden biriydi. İkiçeşmelik'ten başlayarak, Yağhanelere kadar uzanan Eşrefpaşa Caddesi, semtin tam ortasından geçti. Caddeye, paşanın adaşı cami de eşlik edince, semtin kimlik kartı tamamlanmış oldu..
Atilla Mahallesi Muhtarı Necdet Pakkanlar'ın söylediğine göre, Eşref Paşa'dan başka üç Paşa'sı vardı semtin. Birinin adı Salih Paşa Camii ile yaşarken, Hıfzı Paşa'dan tek hatıra olan konak yıkılıp yakılmış; Osman Kibar İlköğretim Okuluna dönüşmüş. Semtin insanları ise, paşalarının ününün aratmayacak denli zengin bir miras bıraktı bugüne. Eşrefpaşa Caddesinin İkiçeşmelik yokuşu bitiminden sola dönünce, ya da Varyantın sonunda yukarı devam edince semtin kapısından girmiş oluyorsunuz. Sağınızda Eşrefpaşa Nikah Salonu, solunuzda Kadifekale yolu ve trafik keşmekeşinin içinde bile soluklanabildiğiniz bir esnaf mekanı, tarihi Nikah Salonunun hemen yanındaki Merkez Kıraathanesi. 1960'tan sonra yol genişletme çalışmasından etkilendi ama yaklaşık 70 yıldır faaliyette. Kahvenin son 30 yılında var olan Nazım Günay, mekanın dördüncü sahibi. Günay, "Olgun insanlar, kafasını dinlemek isteyenler gelir. Burası Eşrefpaşa 'nın en eski kahvesi olduğu için, eski kuşaktan ayakta kalanlar gelir" diyor. Günay, eski kuşağı "mahalle kabadayıları" ile tanımlıyor ve bugünkü kuşağa ulaşamadıklarını söylüyor.

Eşrefpaşa 'nın insanlarına sıfat olan külhanbeyleri, yumurta topuklu, sivri uçlu ya da çekme potinli imajlarını, Behlül'de tamamlardı. Behlül Bey, 1923'te kurduğu ayakkabı imalathanesi ve dükkanında, İtalyan modasını uygulamış. Çünkü mübadele öncesi ve sonrasında Yunanistan'dan gelen ustalar, beraberlerinde İtalyan mafyasında hakim olan ayakkabı modasını da taşımış. Dükkanı babası Cafer Güldallar'dan devralan Mustafa Güldallar, mekanın ününün, Cumhuriyet kutlamalarına bile ulaştığını anlatıyor:

"Atatürk Cumhuriyeti ilan ettiğinde, dedem esnaflığa başlamış. Karşıyaka'daki kutlamalara giderken, kendi yaptığı rugan çizmeleri giymiş. Bekçi çok beğenmiş ve dedeme kime yaptırdığını sormuş. Dedem kendisinin yaptığını söyleyince bekçi almak istemiş. Dedem; şimdi veremem, yarın dükkana gel sana başka çizme yapalım demiş. Dükkana döndüğünde bekçiyi kendisini beklerken bulmuş ve çizmeleri o gece vermiş".

Güldallar, ayakkabı modasının "o devrin insanları "nın giyimine verdiği önemi yansıttığını söylüyor: "Bu modanın tarihçesi İtalya'ya dayanıyor. Giritli, Yunan ustalar getirmiş. Mesela Selanikli Hafız Usta, Atatürk'e çizme yapmıştı. Tepecik'te dükkan işletti uzun yıllar. Eşrefpaşalıların ayrıcalığı vardı.  Giyime meraklı oluşlarından, o devrin insanına yakışır şekilde sivri burun, yumurta topuk ayakkabılar yada yanları lastikli çekme potinler giyerlerdi."

Eşrefpaşa 'nın yardımseverliğinin insanlara yansıdığı görüşünde Güldallar: "Merttiler, dürüstlüğe çok önem verirlerdi. Gariban babasıydılar, ezileni koruyan bir tarafları vardı. Örneğin kasap Bingazi, o dönemin ileri gelenlerindendi, yoksulu korurdu. Paşanın kendisi de iyiliği seven insanmış; Eşrefpaşa'nın bu özelliği belki oradan gelir. Külhanbeylerini taklit eden bir zümre de vardı. Nam için birbirleriyle kavga ederlerdi. Onlar hergele takımıydı. Bugüne de onlar kaldı. "O nedenle meyhanelerdeki, kahvelerdeki yuvarlak saç masaların üstünde bıçak izleri varmış.10 yaşında babasının yanında öğrendiğinden beri bu dükkanda Güldallar. Kadın ve erkek olmak üzere iki ayrı Behlül dükkanını işletiyor. Eskiden ayakkabının tamamı elde yapılırken, en iyi usta günde bir çift, bir tek ayakkabı çıkarırmış. Makineleşince günde 16 çift çıkıyormuş. Kısmen de olsa burada üretim sürüyor, bir kısmı da fason olarak dışarıdan alınıyor. Güldallar, Behlül geleneğini, yetiştirdiği kayınbiraderleriyle yaşatmayı hedefliyor.

Her kesimden göçenlerin, kendi bölgesi var semtte. Bir zamanlar her mahallenin külhanbeylerinin ayrı olması gibi.

"Varyant'a yakın bölgede Tatarlar, caddenin ortasındaki camiye gelmeden önce sola dönünce başlayan Atilla Mahallesi'nde Giritliler ve doğu kökenliler yoğun" diyor muhtar Nejat Pakkanlar. Semtin en eski yapıları; camileri, tek tük kalan dulhaneleri ve küçük küçük evleri. Horasanlı Cami'nin 50 yıllık imamı Mümin Temizsütlü, "Camiyi Erzurum'un Horasan'ından gelen camcı Hacı Ali Bey yaptırmış" diyor. Arabistan'dan gelen İmam Hasan Bey ise kendisi ve eşi adına iki cami yaptırmış. Eşi adına yaptırdığı, Atilla Mahallesi'nin merkezindeki Küçük İhsaniye Cami'nin üstünde 1857 tarihi var. "Arap" adıyla da anılan Büyük İhsaniye ise, Eşrefpaşa Caddesi genişletilirken yapılan kamulaştırmanın ardından, yolun tam ortasında kalarak, semtin simge mekanlarından biri haline gelmiş. 2. Abdülhamit'in savaşta dul kalan kadınlar için Yapıcıoğlu tepelerinde yaptırdığı dulhanelerin bir kısmı da buraya ulaşıyor. Pakkanlar,"30-40 kadar dulhane vardı" derken, birinin de elektrik trafosu olduğunu gösteriyor. Küçük İhsaniye'nin karşısındaki "furun" da camiyle yaşıt, belki ondan daha yaşlı Bahadır Dalgıç fırını "Dalgıçlar" adıyla işletiyor ama geçmişten kalıma adını da "Osmanlı Kara Furun Ekmeği" tabelasıyla koruyor.

Semtte Selanik göçmenleri de çok. Onlardan biri, caddedeki Selanikli Baltalılar Kasap. İsmail Baltalıların dedesi, 92 yıl önce Balkan harbi zamanında Selanik'ten gelmiş. Dükkanı, oğlu Rıfat Kamil Baltalılar ile işletiyor. Üç kuşaktır süren gelenek, dükkânın 39 yıllık fotoğrafları ile duvarlarda yaşıyor. İsmail Baltalılar, dükkanını üstünde evinde yaşamış uzun yıllar. Bir süre önce Denizmen'e taşınmışlar. "Eski komşular yok. Eskiden birinci sınıf meskendi burası, dördüncü oldu. Akşam olunca hırsızlık, yollarda yatanlar, sarhoşlar..." diyor ama haftada,10 günde bir tüm ailenin eski evde buluştuğunu da ekliyor. Ve aile hala, Eşrefpaşa seçmeni.

Bir dönem İzmir ticaretinin merkeziymiş Eşrefpaşa. Sebze hali 1950'ye kadar buradaymış, aynı dönemde kerestecilerin yer aldığı sokak da halen Keresteciler Sokağı olarak anılıyor. "İzmir'in neresinden taksiye binerseniz binin, şoföre, Kız Ahmet'in kahvesine ya da Kako'ya götür, deyince getirirdi" diye anlatılıyor buranın ünü. Şimdi de o ticaret geleneğini, sokaklara yayılan dükkan tezgahlarıyla yaşatıyor. Cadde üstünde, sokak aralarındaki dükkanlarda ne varsa, kapı önlerinde o var. Hatta bir sokak baştan başa, her gün açık pazaryeri gibi; 60 yıl kadar önce İngiliz Bahçesi'ni geçerek denize akan bir derenin üstündeki, merdivenli Dere Sokağı. Gündüzleri sokakların hakimi ise, elinde pazar çantasıyla dolaşan kızlar, kadınlar. Gece ise sokaklar herkesi tedirgin ediyor; "Hırsızlık ve kavga çok oluyor" diyorlar.

1960'larda tek tük apartmanların görüldüğü semt, 1970'ten sonra genişliyor, 1980'den sonra ise imar dokuz kata çıkarılıyor. En fazla üçer katlı binaların yerinde apartmanlar yükselmeye başlıyor. 60'ların Atilla Mahallesi'nde bulunan tek apartman, gençlerin dikkatini çekiyor; birbirinden güzel üç kızı sokağa çıktı mı "Apartman geliyor "diyorlar. 1958-60'ta Yeşilçam'ın yıldızı Eşrefpaşa'da, Şenocak, Lozan ve sevgi sinemalarında parlıyor. Kimi film izliyor Eşrefpaşalıların, kimi de sinemadan dağılanları.

Sokaklar, eskisiyle yeninin karması haline gelmiş; beton blokların yanında iki katlı cumbalı yada tek katlı bahçeli evler olmasa, Eşrefpaşa, Eşrefpaşa olmayacak sanki. Caddenin sağ yanındaki sokaklar büyük oranda apartmanlara teslim olmuş. Parmakla sayılan eski, nohut oda bakla sofa evlerden birkaçı, İzmir'in en dar sokağı 233 Sokak'a toplanmış. Ezici apartman üstünlüğüne karşın güç almak ister gibi sokulmuşlar birbirlerine; öyle ki 233 Sokak'tan ancak bir kişi geçebiliyor. Ama burası da yıkılacak yakında. Caddenin sol yanındaki sokaklarda küçük, temiz badanalı, özenilmiş evler çok. Çöp dolu sokaklar ise onlara hiç uymuyor. Yarım yüzyıllık ömrünü burada geçiren İkbal Aksoy'da şikayetçi bakımsızlıktan. "Işıkları, kaldırımları yaptılar ama sokaklar bakımsız ve pis. Eşrefpaşa, İzmir'in en unutulmuş yeri. Halbuki çok güzel" diyor. Eski evine de sahip çıkıyor: "Evimiz, eski Eşrefpaşa evlerinden. Milyarlar verseler değişmem. Yeğenim mimar. Evin planlarını çıkardı. Üniversitede planları var. "Eski evlerle dolu sokaklar, Kadifekaleye giden Kako yokuşuna dek sıralanıyor Sakin bir 60'lı,ve 70'li yıllar muhiti gibi burası, tabii caddeden araba geçmezse. Yine de aşağıdaki Eşrefpaşa Caddesi'nin trafik yoğunluğunu yaşayan kimyası ulaşmıyor buraya. Bu bölgede sayısı artmaya başlayan apartmanlar, sokakları, semtin eski insanlarının hüzünlendiriyor. 1928'te Kako Mustafa'nın açtığı Kako Bakkal bile artık bir apartmanın altındaysa, Çin Seddi gibi betonlaşmanın egemen olması uzak değil gibi görünüyor. Ancak mekanın, babasından kaldığı şekliyle korunamayışı, ağır gelmiş Ali Çetin Çoban'a. Diğer hissedarlarında etkisiyle geçen yıl yıktırıp yerine apartman yaptırdıkları eski dükkanın fotoğraflarını gösterirken, gözünden inci taneleri dökülüyor. Semtin Çimentepe sınırındaki bakkalın Kako'su da hüzünlü bir öykü: "Babam yemiş mağazasında çalışıyormuş. Kako Mustafa adında bir arkadaşı varmış. Genç yaşta ölmüş. Kako Mustafa seninle yaşasın ,demişler, onun lakabını almış."

Çolpan Tınaztepe Mahallesi'nin 30 yıllık muhtarı aynı zamanda. Mahallesinin en önemli sorunu olarak yoksulluğu gösteriyor Çolpan," çok fakir var, asgari ücretle geçiniyorlar" diyerek.
Çolpan en çok da geçmişin havasını ve namuslu insanlarını arıyor. 20 mahallesinde yaklaşık 25 bin nüfusu barındıran Eşrefpaşa'da zaten herkes eskiyi arıyor. Bir bakışta denizin görülebildiği, güneşin beton bloklara takılmadan doğrudan temas ettiği toprakları. "Şimdi güneş görmüyor, hava almıyor burası, gençler kaçıyor" diyorlar. Peki herkes ebeyse, bu oyunda ebenin peşine düştüğü oyuncular kim oluyor?

YAPRAK DENİZİ

31/10/2016 Pazartesi, Tire

Dün gecenin uykusu iyi geliyor. Dinlendiğimi hissediyorum. Hemen çıkıp alışverişlerimizi yapalım ki Hüseyin kapıda beklemesin. Soğuk bir hava. Bulutlu. İnsanın içini daraltan. İnsanların neşe kaynağı güneş olmalı. Güneş gidince yüzler de asılıyor. Dün gece yazamadığım günlüğü yazdım yaylada. Ara sıra böyle gecikmeler oluyor elde olmayan.  

Zeytin ortalarda dolaşıyor. Ağaçların yaprakları konfeti gibi dökülüyor yerlere. Sarının bin bir tonunu görmek mümkün. Bazı yapraklar kırmızıya dönmüş. Eşim üşüyor, odasına kapanmış. Gelen giden yok erken saatlerde. Bunu fırsat bilip dip temel temizlik yapılıyor.

Akşamın ilk rezervasyonu tanınmış bir markanın yönetici asistanından geliyor. Geçen hafta merak edip keşfe gelmiş, sadece çay içmişti de "Bu kadar güzel bir yer açılmış, nasıl benim haberim olmaz." diye kendini yiyip bitirmişti. Sıcak bir konuşma geçiyor aramızda. Bana "... Bey' ciğim" diye hitap ediyor. Bu samimiyet hoşuma gidiyor. "En güzel masayı size ayırıyorum." diyorum. "Harikasınız" diye cevap veriyor. Dünkü yoğunlukta müzikle ilgilenecek zaman kalmamıştı. Hatta bazı misafirlerimiz hatırlatmıştı bize "Müziğiniz yok galiba".  diyerek. Bu yüzden sakinliği kalabalıktan daha çok seviyorum. Misafirlerimizin pek çoğu terası, verandayı kapatmayı ya da geniş arazide ek tesisler yapmayı öneriyor. Bana göre on masa fazla bile. Klasik müzik çalacağım akşam dostlara. Şömine sobanın ateşi ısıtacak içlerini. Tire'ye tepeden bakacaklar kuş bakışı.

Aşkın Şef harikalar yaratıyor. En sevmediğiniz yemeği söyleyin ona. O sihirli elleriyle beş dakikada en sevdiğiniz yemek haline getirsin. Bu gidişle formumu korumak daha güç olacak. Öğlen yemeklerini kaldıralı çok olmuştu ama bu öğlen yumurtalı ot kavurma yaptı bana. Hayatımda yediğim en lezzetli ot kavurmaydı. Adam resmen yemek cambazı.

Akşam saatleri... Şömine sobamız çıtır çıtır yanıyor. Salonumuz sıcacık.

Telefon geliyor. Köşe masalardan birini rezerve etmek istiyor daha önce gelen misafirlerden biri. "İkisi de rezerve edilmiş maalesef. Size manzaraya hakim cepheden bir masa verelim." diyorum. "Konuşayım, size sonra dönerim." diyor, dönmüyor. Köşe masaların hikmetini anlamakta zorlanıyorum.

Akşam saatleri tam istediğim gibi. Misafirlerimiz nezih. Her masayla rahat rahat ilgileniyoruz. Sabah arayıp en güzel masayı ayırdığım (Evde Yazar'ın masası) hanımefendi iki bayan arkadaşıyla tam vaktinde geliyor. Kırmızı şarap sipariş ediyorlar. Bir saat sonra Polonyalı iş arkadaşları katılıyor masaya. Yabancılarla muhabbeti özlemişim. Öyle güzel olurdu ki onlarla yapılan sofra muhabbetleri. Kaplan yokuşunu çıkarken taksiyle döne döne dar yollardan feleğini şaşırmış adamcağız karanlıkta. "Ama," diyor, Ama gelip de şu manzarayı gördüğümde yolu unuttum tamamen. Şarap güzel, yemekler güzel, yanımdaki hanımlar güzel..." Masayı şen şakrak bırakıyorum.

Hangi masaya uğrasak tanıdık birileri çıkıyor. Şömine soba nefis bir mobilyası oldu salonumuzun. Salonu tek parça kapatan ve tamamen ahşap çatı her zaman ilgi topluyor. Soruyorlar kimin yaptığını. Tire'de var mı bunu yapan usta? Var elbette. Bazen işler yolunda gidiyor, doktor ayağına geliyor. Her şey harika... 

İNSANLAR, İNSANCIKLAR...

30/10/2016 Pazar, Tire

Pazar günleri bizim kabul günümüz. Sabah kalkar kalkmaz telefonuma baktım, arayan var mı diye. Arayan yoktu ama biri mesaj göndermiş. Bahar'dan geliyor. Hani dün havamızı değiştiren, birbirimizden pek bir memnun kaldığımız yüksekokul öğrencisi. Gece saat iki buçukta çekilen mesaj aynen şöyle "Acil İzmir'e gitmem gerekiyor, bilginiz olsun."

Kız kardeşi ile birlikte geleceklerdi sözde. Var mı böyle şey? Bu insanlar hayatta nasıl başarılı olacaklar? Ben şimdi bir daha nasıl güvenirim bu insanlara? Sabah dokuz oluyor, telefon ediyorum, "Yerine birini bulsaydın bari" demek için. Telefon çalıyor, açan yok. Geçen gün aradıktan hemen sonra kalp krizi geçiren arkadaşı arıyorum. O da açmıyor telefonu. Bu pazar da servis bakımından sıkıntı çekeceğiz.

Dün dört kişilik bir doktor aile gelmişti kahvaltıya. Kısa bir süre sonra rezervasyonlu bir aileyi de hemen yanındaki masaya aldık. İlk gelenler ısıtıcı istiyorlar. Şömine sobayı yakmasını istiyorum Hüseyin'den. İkinci gelen aile, "Çok açız, çok acıktık." diyerek aklımızı çeliyor. Bu arada kızım Ankara'da katıldığı kongreden mesaj gönderiyor. Gelenler facebook 'ta yer bildiriminde bulununca onların  hastaneden tanıdığı mesai arkadaşları olduğunu ve alaka göstermemizi istiyor. İkinci aile, ilk gelenlerin aksine güler yüzlü. Daha önce her iki aileyi de görmediğimizden ikinci ailenin kızımın güzel ağırlayın dedikleri olduğunu düşünüyoruz. Yine yanlışlıkla ilk servis ikinci gelenlere yapılıyor. İlk gelenler doğal olarak bozuluyorlar bu işe. Biz farkına vardığımızda iş işten çoktan geçmiş. Muhtemelen iki aile birbirini tanıyor ve birbirlerinden pek hoşlanmıyor. Bu durum da tuz biber ekiyor üstüne. Ben ayrı, eşim ayrı defalarca özür diliyoruz. Beyefendi biraz insafa gelip hafifçe gülümsese de. Eşi hanımefendi bu olayı öyle bir gurur yapıyor ki, gözlerinden ateş fışkırıyor. Biz özür diledikçe daha fazla asıyor suratını.

Akşam Kaystros Taş Ev Restaurant'ın sayfasına bakıyorum. Kadıncağız yememiş içmemiş, gece yarısından sonra oturmuş bizim facebook sayfasına beş üzerinden üç yıldız vermiş. O ana kadar yirmi sekiz kişi beş üzerinden beş yıldız verirken ortalama yıldız puanımız beş yıldız üzerinden beşti. Ancak bir kişinin üç yıldız vermesi büyüyü bozuyor ve ortalama ilk kez 4,9 a düşüyor. Eminim hanımefendi biraz olsun rahatlamıştır bu eylemiyle...

Bu gelişmenin üzerine garson kızların gelmemesi günün zor geçeceği konusunda endişelerimizi daha da arttırıyor. Hava serin. Sabah kahvaltısına geçen haftalara göre daha geç saatte geliyor misafirlerimiz. İleri saat uygulamasından vazgeçilmesi bunun nedeni olabilir mi diye tartışıyoruz. Gerçekten bir saat sonrasında sökün ediyor insanlar. Favori mekan yine teras. Üşüyenler için içeride şömine soba yanıyor. Kahvaltı sonrası yemek servisi başlıyor. Bir ara telefonum art arda çalıyor. Çoğu yola çıkmış, on dakikaya ya da yarım saat sonra gelecek olanlar. Bu haftanın genel karakteri içki satışının geçen haftalara göre azalmış olması. Ancak yine de mezelere rağbet büyük. Izgaralar da çok beğeniliyor. Servis sıkıntılı. Dışarıdan bir kişi buluyoruz son anda ama o da ancak boş tabak ve bardakları taşıyor. Servis sıkıntısını ilgimizle kapatmaya çalışıyoruz. Bugün gelenler doktorların tam aksine o kadar hoşgörülüler ki anlatamam. Ödemiş'ten tavsiye üzerine gelen kalabalık bir grup. Usulünce serviste yaşadığımız problemleri aktarıyor. "Bir bira söyledik 45 dakika sonra geldi." diyor. Olgunlukla karşılıyorlar bu durumu ama biz yerin dibine batıyoruz mahcubiyetimizden ve onların gösterdiği toleranstan. Devam ediyorlar. "Izgaralar yediğimiz en leziz olanları. Mezeler, harika, hele kabak çiçeği dolması, hayatımda yediğim en güzel kabak çiçeği dolması." diyor içlerinden biri.  

Sabah kahvaltısına kızlarını getiren dünyalar iyisi bir bey, öğlene iş arkadaşlarıyla geliyor yemeğe. Ağzından çıkan her kelime bize ilerisi için hem ümit hem de moral veriyor.

Öneriler geliyor. Mesela yayık tabaklara biraz zeytinyağı ve kekik, bir ucuna yöresel çamur peyniri koyun diyor. Bunu ikram olarak verirseniz hem yemekleri beklerken açlıkları diner insanların hem de güzel bir jest olur. "Güzel bir fikir, değerlendireceğiz." diyorum. Bir başkası veranda için UFO cinsi elektrikli ısıtıcılar konmasını istiyor. Hem içkisini içecek hem de sigarasını tüttürecek insanlar için.  Şarap için eski kaşar isteyenler oluyor.

İçki içen az olunca pazar olmasına rağmen servis de erken bitiyor. Elemanların maaş ödemelerini yapıyorum. Tip box açılıyor. İçinde biriken bahşişler özenle sayılıyor ve elemanlara dağıtılıyor. Oğlum, ben de garsonluk yaptım ben de payımı isterim diyor şakasına.

Kapıyı, pencereyi kapatıp düşüyoruz yola. Bu gece Tire'de taş olmayan evimizde kalacağız. Bilgisayarımı alıyorum yanıma, günlüğümü yazıp blogları okurum diye. Uyku teslim alıyor hemen. İyi bir uyku çekiyorum sabah dokuz buçuğa kadar. Sabah yedi buçukta içmem gereken antibiyotik zamanı geçeli iki saat olmuş. Akşamları da geciktiriyorum nasıl olsa. Aç karnına içiyorum bir tane.

TAŞ EV'DE EVLİLİK YIL DÖNÜMÜ

29/10/2016 Cumartesi, Tire

Sabah saatin alarmını duyan eşimin ikazıyla uyandım. Alarm saat 7.30'a kurulu ancak benim ilacı içmem sekiz buçuğu buluyor. Sabahları hava serin. Geceleri taş fırının iki yanında yanık bıraktığımız ışıkları söndürmekle başlıyor günüm. Hüseyin kapıda beklemesin diye hemen gidip bahçenin demir kapısını açıyorum.

Açılış saatimize daha bir buçuk saat var. Arabayla iki genç giriyor açtığım kapıdan. "Açık mısınız?" diye soruyorlar. Geri çevrilir mi misafir? "Henüz açılmadık ama siz buyurun yine." Ne çay hazır ne garson gelmiş. Eşimle birlikte hazırlıyoruz kahvaltıyı. Aynı çocuklarımıza hazırlar gibi. Çok küçük geliyorlar gözüme. Genç kız mimarmış. Söylemese lise öğrencisi derim.

Sabah serinliği... Kış güneşi aratıyor kendini. Peş peşe kahvaltıya gelenler dolduruyor masaları. En rağbet gören yer teras bu kez. Yazın sıcaktan durulmayan teras şimdi en gözde oturulacak yer oldu. Güneş arıyor insanlar bu mevsimde.

Bir taksi giriyor bahçeye. İçinden iki genç kız iniyor. Beklediğim servis elemanları. İkisi de gençlik enerjisiyle dolu. Saf ve sempatikler. Hemen kaynaşıyoruz. Üniversite öğrencisi iki kardeş. Onlar ortamı, biz onları seviyoruz.

Kahvaltı servisi bittikten sonra eşimle şehre inip buzdolabı bakıyoruz. Sadece et ürünleri olacak bu dolapta. Aradığımız özellikte olanı bulup ödemeyi yapıyoruz. Öğleden sonra dolap bizde olacak. Birkaç şey daha alıp hemen dönüyoruz. Bu kadarcık değişiklik bile eşime iyi geliyor.

Rezervasyonlar yapılıyor ardı arkasına, akşam yemeğine, yarınki sabah kahvaltısına. Rezervasyon defteri tutmak lazım karıştırmamak için. Ödemişten arıyor bir beyefendi. Evlilik yıldönümleriymiş. Şöyle mumlar, çiçekler falan, güzel bir karşılama istiyor. Canlı müzik var mı diye soruyor. "Hayır, müziğimiz az önce can verdi maalesef." diyesim geliyor. Sonra gülüyorum bu düşünceme.

Yeni elemanımız Bahar ile oğlum gidip cicili biçili mumlar kuru çiçek yaprakları alıyor. Gelin gibi süslüyorlar rezerve ettiğimiz masayı. Tek sorun onlar gelmeden hemen önce mumların yakılması. Üç beş tane değil, en az yirmi beş, otuz mum yanacak. Taş Ev taş ve ahşap. Bir hata yaparlarsa cayır cayır yanarız. Telefon et diyor çocuklar, gelmeden beş dakika önce haber versin beyefendi. Yok bu şık kaçmaz. Telefon numarası var ama ismini yazmamışım yanına. O yüzden karıştırma ihtimalim de var. Aramıyorum. Aramayıp iyi de ediyorum. Tezgahı kuruyoruz. Ben önce arabaya gidip gelenin doğru kişi olduğundan emin olacağım. Daha sonra işaret verip gelen çifti dışarıda oyalayacağım. O arada mumlar yakılacak. Plan güzel işliyor. Elemanlar bile bu romantik karşılama karşısında heyecanlanıyorlar. Gelgelelim ne beyefendiden ne de hanımefendiden bir teşekkür alamıyoruz. Heyecandan olsa gerek. Ancak giderken yüklü bir bahşiş bırakarak memnuniyetlerini gösteriyorlar.

Gökçen'den gelen misafirlerimiz var. İki masayı birleştiriyoruz. Sabahtan beri klasik ve İspanyol müzikleri çalıyor fonda. Gökçen'li misafirlerimizin masasından bir soru geliyor. "Başka müziğiniz yok mu?" Masalar Hüseyin, Bahar ve oğlum arasında paylaşıldı. Oğlumun baktığı masa bu. Oğlum "Var" diyor ve devam ediyor. Ama o da Fransızca. "Tamam" diyorlar. "Fransızca olsun." Geliyor bana, "Y3 numaralı masa Edith Piaf çalmamızı istiyor." İnanamıyorum. Derhal diyorum, derhal.

Güzel bir gün. Bahar'ın gelmesi Taş Ev'in havasını değiştirdi. Cumhuriyet kutlamaları nedeniyle son rezervasyonu yaptıran Müze Müdürü ve eşi ile İstanbul'dan misafirleri geç geliyorlar. Sırasıyla Hüseyin'i, oğlumla birlikte Bahar'ı onlardan sonra da Aşkın Şef ve eşini gönderiyorum. Yukarıda üç masa eşimle bana kalıyor.  

Müze Müdürü Edip Bey, İzmir Atatürk Lisesi dönem mezunlarını Taş Ev'de verilecek bir yemek organizasyonunda buluşturmak istiyor. "Eşleriyle birlikte yaklaşık yirmi kişiyi bulur." diyor. İki de profesör varmış aralarında.    

Gecenin geç yatanı olarak ben kaldım yine. Son pazar günlerine bakılırsa yarın da hareketli bir gün olacak muhtemelen. Bahar, kardeşiyle birlikte destek verecek bize. 

KARIŞIK BİR GÜN

28/10/2016 Cuma, TİRE

Sanırım taşlar yavaş yavaş oturacak yerine. Erken yazmaya başlıyor, sıcağı sıcağına paylaşıyorum yazdıklarımı. Hafta sonu dışında fazla hareketlilik olmuyor gündüz saatlerinde. Alışveriş için fırsat yaratıyor bu bana. Gündüzden itibaren başladım artık yazmaya. Dün yazdıklarım noksan kalmıştı. Onu da yarın paylaşırım demiştim.

Yakışıklı bir delikanlı geliyor kız arkadaşıyla dün geç vakitlerde. Hava soğuk ama verandada oturuyorlar. Birer şal veriyorum üzerlerine. Delikanlı önce gerek yok dese de soğuğa teslim olunca o da şala sarınıyor. "Dağlar benden sorulur." diyor. Doğa tutkunu. Çevrenin korunması için elinden geleninin fazlasını yapıyor. Yöreyi çok iyi tanıyor ayrıca. "Gelin Kayalıkları" nın hikayesini anlatıyor bana. Güzeller güzeli bir kızı sevdiğiyle değil bir başkasıyla evlendiriyorlar. Develer yüklenmiş çeyizlerle birlikte yola koyuluyorlar düğün evine doğru. Yol üzerinde bir fırsatını bulup kayalıklara doğru koşuyor ve kendini boşluğa bırakıyor genç kız. O günden beri "Gelin Kayalıkları" adıyla anılır oluyor o kayalıklar. 

Bugün küçük pazar. Bol bol ot istedi şefimiz.  Dün Cahit Bey'in tarif ettiklerini aktardım Ali'ye sabah beni aradığında. 200'lük fan değil 250'lik fan kullanılacakmış. "Tamam" deyip adamları birazdan yola çıkaracağını söylemişti.

Kapıdan çıkarken Elektrikçi Ali'nin adamları ile karşılaştık. Kamil ve yanında ufak tefek bir çocuk geldi. Kamil'in bu işi kıvıracağını hiç sanmıyorum. Yanlarına iki de çek valf almışlar, pis su borularına takacaklar kokuyu önlemek için. Kamil'e fanın takılacağı yeri gösteriyorum. Patronunu arayıp bu işi kendisinin yapamayacağını söylüyor. Yarım saat sonra iki demirci ustası geliyor. Elektrikçi Ali hiç işlerimi böyle şipşak halleden biri değil ama bu kez beni mahcup ediyor. Üstelik telaş içinde. Pazar günü oğlunu evlendiriyor.

Pazar alışverişi için Derekahve üzerinden gidiyor, fırından ekmek alıyorum. Arabayı park ettiğim yer kimseyi rahatsız etmez görünüyor. Tam da pazar yerinin ucu. Fazla bir şey de almayacağım nasıl olsa. Ekmekleri arabaya koyup pazar yerine dönüyorum. Otların  bollanması için daha zaman var. Bol bol cibez almak istiyorum ama ona da daha vakit var diyorlar. Sadece bir yerde gördüm, onun da yapraklarının çoğu kartlaşmış. Bol bol hardal otu alıyorum. Tatlı biber soruyorum pazarcı kadınının birine. "Dört lira vereyim kilosunu." diyor. "En fazla üç veririm." diyorum. Omuz silkiyor. Çok değil, birkaç tezgah aşağıda kurulu tezgahlardan birinin başında duran köylü kadına soruyorum biberin kilosunu kaça verdiğini. İki lira diyor. Biberler biraz daha küçük ama taze görünüyor. Hemen alıyorum oradan.

Dar sokak aralarından çıkıp mandıraya gidiyorum. Hafta sonu kahvaltısı için sipariş ettiğim peynirleri alıyorum. Oradan aldığım esmer renkli yumurtalardan bir kısmı bozuk çıkmış, beyazlarla değiştirmiştim. Başka müşterilerinden de gelmiş şikayet. Hata götürmüyor bu işler. Misafirlerimiz yüzümüze vurmadı bu durumu, "Sizin suçunuz yok bunda." dediler ama oldu bir kere. Ben de bundan sonra tavuk aldığım yerden alacağım yumurtayı. Aslında alışveriş ettiğimiz mandıra da buranın en tanınmışı. Onun da suçu yok. Mağaza yetkilisi şikayetler üzerine "Bir daha oradan yumurta almayacağız." dedi. Tavuk çiftliği mi sorumlu bu işten yoksa toptancı mı bilmiyorum ama başta biz sonra mandıra mağdur olduk.

Park cezası uygulaması gözümü korkuttu. Her zaman aldığım yerden patates alıp kasaba çevirdim yönümü. Oradan vakit kaybetmeden döndüm yaylaya. Fanın montajı epeyce ilerlemiş. İyi ki yarına ertelemedim misafir gelir endişesiyle. Onlar montajı bitirip çıkana dek gelen giden olmadı. Bu fan gerçekten ihtiyaçtı. Artık ızgara dumanı ne mutfağı boğacak ne salona çıkacak. Fazla ses de çıkarmaması sevindirici.

Gün boyunca dişim ağrıdı. Doktorumla konuştum. Antibiyotik bitsin sonra bakarız dedi. Ağrı kesici kullanmamak için direniyorum. Bir ara neredeyse teslim olup yutacaktım ağrı kesiciyi. Neyse ki, hafifledi biraz.

Akşam rezervasyonları gelmeye başlıyor. Hüseyin boşluktan istifade bol bol odun hazırladı şömine sobada yakmak için. Yarın için dışarıdan ilave garson ayarladım. Bu işleri organize eden birileri var. Pamuk tarlalarında bu görevi yapanlara dayıbaşı dendiğini biliyorum. Ama bu batı versiyonu. İşi hiç karşılık beklemeden yaparken arkadaşlarının hayır duasını alması yetiyormuş. İki sınıf garson varmış. Birisi profesyonel, diğeri amatör. Ücretler  birbirinin neredeyse iki katı. "Yarın kahvaltı için amatör iki eleman gelsin." diyorum elemanları ayarlayacak kişiye. Saat kaçta gelecekler söylememişim. Telefon ediyorum yeniden. Uzun uzun çalıyor telefon. Son anda cevap veriyor. Fakat cevap veren aradığım kişi değil onun iş arkadaşı. Benle konuştuktan az sonra kalp krizi geçirmiş adam, ambulansla İzmir'e götürmüşler. Telefonunu bile alamamış yanına. Geç vakit yine arıyorum. Hastanede olduğu bilgisini veriyor arkadaşı.

ZANAAT

27/10/2016 Perşembe, Tire

Güzel bir uyku çektim dün gece. Sabah antibiyotik saati için kurduğum alarmı duymamışım. Eşimin seslenmesiyle uyandım. Dünden söylemişti Aşkın Şef alınacakları. Artık hemen hemen hergün kasap işi çıkıyor. Hergün satın almaya çıkmanın doğru olmadığını düşünüyorum. Koca şantiyelerde dahi mubayaa (satın alma) için haftada bir kez çıkılırdı alış verişe.

İlacı tok karnına içmem gerek. Öyle kahvaltıyı falan bekleyecek zamanım yok. Aşağıda işlerim çok. Öğlene bir grup rezervasyonu var. O zamana kadar dönüp bizimkilere destek versem iyi olacak. Dün geç vakit servisten gelen arabam yağ gibi kayıyor. Olgun Usta güzelce temizletip yıkatmış.

Önce nohut mayalı ekmeğime biraz peynir katık edip ilacıma altlık yapıyorum. İlacı içiş zamanın içmem gereken zamana göre bir saat rötarlı. Eğer doktorların dedikleri doğru ise bana bu antibiyotiğin hiç faydası olmayacak. İlk olarak yolum üzerindeki fırından ekmekleri alıyorum. Sonra sırasıyla mandıra, kasap alışverişini yapıyorum. Meslek Yüksekokuluna uğrayıp müdür ile tanışmak ve öğrencilerinden ihtiyacı olanları part-time servis elemanı olarak çalıştırmak isteğimi iletmek arzusundayım.  

Bir kırtasiyeci bulup ayak üstü dilekçe yazıyor yüksekokulun ilan panosuna duyurumu asmak için bir şeyler karalıyorum. Öğle arası müdür yemeğe çıkmış. Bu süre zarfında gidip sanayide demirci arıyorum. Şömine sobada yakılacak odunları küçültmek üzere aldığım baltayı küçük bulmuştu Hüseyin. Bu sefer ona harbisinden bir oduncu baltası aldım. Baltanın ve sapının hazırlanması yarım saati buldu. Ateşte çeliğe su verilmesi, demirin tavında dövülmesi yıllardır süregelen bir zanaat. Beklerken demirci ustasının kömür ateşinde orak imalatını izledim. Yılların birikimi ile kendinden son derece emin usta eller, ne ölçeğe ne reçeteye bakıyor. Ne zaman ne yapacağını adeta içgüdüsel olarak hissediyor. Ateşin sıcaklığı yüzüne vurunca anlıyor ısının yeterli olduğunu. Derecesine bakıp karar vermiyor.

Dönüş yolumda Taş Ev'in siparişleri bitmek bilmiyor. "Gelirken bir kasa da domates alıver." "Kahve de azalmış." Öğle tatili sona erdi. Meslek Yüksekokuluna uğruyorum. Özel Kalem Meltem hanım yerinde yok. Bahçede oturan müdür yardımcısını işaret ediyorlar. Gidip tanışıyorum. "Öğrencilere bir imkan sunduğu için teklifim duyurulmasında sakınca yok." diyor. Yanında oturan gençten biri aklını çeliyor. "Efendim Gökhan halleder, sizin için sıkıntı doğurabilir." Tartışıyorlar aralarında kısa bir süre. Müdür Yardımcısı iyi niyetli. "Eğer sorun çözülmezse, haftaya asarız duyuruyu." diyor. Yukarıdan Hüseyin arıyor. "Amca ekmek bitti, ne zaman geliyorsun." "Az sonra geliyorum Hüseyin, senin kahveni alır almaz geleceğim."

Hava iyice kapandı. Salonun penceresinden karşı dağların eteklerine bakınca Bayındır görünmüyor. Güneş olmayınca soğuk kendini iyice hissettiriyor. Döner dönmez malzemeleri indiriyorlar arabadan. Ben de Taş Ev'in üst kat salonuna çıkıp misafirlere hoş geldiniz diyorum. Eşimin en yakın dostları gelenler. Yeni trend, günlerin dışarıda yapılması. Telefonum çalıyor. Haftaya perşembe gününe yirmi kişilik bir gün rezervasyonu daha. Genelde akşam yemekleri kalabalık oluyor. Bu şekilde bir denge sağlanacak belki. Çalışan için öğle yemeğini Taş Ev'de yemek zor. Yarım saat geliş, yarım saat dönüş gitti öğlen tatili.

Genç bir çift bu akşam misafirimiz. Daha önce defalarca geldi. Tam bir doğa tutkunu, çevre bilinci dorukta. Rembetiko çalıyorum istekleri üzerine...