SACHERTORTE UND WIENER SCHNITZEL

03/05/2016 Salı, Viyana

Karl Kilisesi

Bugün Hofburg Sarayını ve Karl Kilisesini görmek istiyoruz. Bu yüzden başlangıç noktamız yine şehrin merkezi sayılan Stefan Meydanı oldu. Stephanplatz metro istasyonundan bir çok caddeye çıkış var. Graben caddesine yönelirseniz Aziz Stefan Kilisesiyle burun buruna geliyorsunuz. Bu caddenin sonundan sola dönünce Kohlmarkt caddesi sizi Hofburg Sarayına götürüyor. Farklı yerler görmek, Viyana sokaklarında kaybolmak istiyoruz. Ara sokaklardan biri bizi Evangelist Kilise ve Tiyatro Müzesinin önünden Albertina Sanat Tarihi Müzesinin önüne çıkarıyor. Müzenin arşivinde Monet'ten Picasso'ya kadar 65.000'in üzerinde orijinal, bir milyonun üzerinde baskı resim varmış.

Müzenin girişine iki kat yüksekliğindeki merdivenlerden ulaşılıyor. Basamak rıhtlarına ustaca resimler yapılmış. Yakından anlaşılmıyor ama uzaktan bakınca tabloyu yakalıyorsunuz. Yukarıya çıkınca meydana hakim geniş bir platform var. Çevrede bulunan tarihi binaların resimlerini çekiyoruz. En önemlisi şüphesiz Viyana Opera Binası. Bunun dışında kuruluş tarihi 1838 yılına kadar uzayan İtalyan sigorta şirketi RAS, ve 1828 yılında kurulan Grawe Sigorta şirketi üzerindeki yeşil kubbeleriyle dikkat çekiyor. Tam karşımızda Hotel Sacher ve onun alt katında Cafe Mozart görülüyor. Arkamızı döndüğümüzde ise Avusturya'nın efsane İmparator'u Franz Joseph'in at üstünde bir heykeli bulunuyor. 

Cafe Mozart'ın diğer köşesinde ünlü Cafe Sacher bulunuyor. Hemen girip içeri "sachertorte" ile birlikte "melange" kahvemizi sipariş ediyoruz. Yanında süt kreması ile servis edilen "sachertorte" nin niçin bu kadar ünlendiği onun ağzımızla buluştuğu ilk anda anlaşılıyor. Her bakımdan kendilerini satmayı biliyorlar ama lezzet deyince de hakkını veriyorlar. Bir aile şirketi olan Sacher pastane ve otel işletmeciliği yapıyor. İlginç tarihi 1832 tarihinde başlıyor ailenin. 1832 yılında Prens Klemens von Metternich sarayda önemli kişilere yemek daveti verecektir. Sarayın ahçıbaşı rahatsızlanınca Prens, henüz 16 yaşındaki çırağı Franz Sacher'i çağırıp ondan içinde çikolata, kayısı reçeli ve krema olan bir tatlı hazırlamasını ister. Çırak Sacher tarafından hazırlanan bu pasta bugün bütün dünyaca tanınıp Avusturya'nın sembolü haline gelir. Reçetesi aileden sadece birkaç kişi tarafından biliniyormuş ama eşime sökmedi bu tabi. Hemen olayı çözdü ve eminim yediğimizden daha güzelini yapacaktır. Yine de "Mutfaklarını bir görmek isterim." deyince bize hizmet eden bayanı çağırdım. Ancak bizim bu masum talebimizi geri çevirdi. Gizli tutuyorlar ya reçeteyi ondan olmalı bu titizlikleri!

Artık Hofburg Sarayına iyice yaklaştık. Hava kapalı ama yağmur bize bugün de müsaade edecek gibi duruyor. Köşede taştan oyulan heykeller görüyoruz. Bunlar savaşa ve faşizme karşı duruşu sembolleştiren sanat eserleri. En heybetlisinin üzeri örtülmüş, restore ediliyor. 

Hofburg Sarayının geniş bahçesinde ilerlerken karşımıza ilk çıkan Kelebek Evi. Kral Franz Josef I ve takma adı Sisi olan karısı Elisabeth'in talebi üzerine sarayın bahçesine kurulan kelebek evinde 400 canlı kelebek türü ve bu narin canlılar üzerine yaratılan sanat sergileniyor. 

İmparatorluğun kışlık sarayı olan Hofburg birçok bölümden oluşuyor. Binaların bazı kısımları müze olarak kullanılırken diğerleri Parlamento Binası, Viyana Belediyesi Sergi salonu, Avusturya Ulusal Kütüphanesi, Viyana Devlet Orkestrası gibi pek çok kuruma hizmet ediyor. İmparatorluk ikametgahı, Sisi Müzesi ve Gümüş Eşyalar Koleksiyonu sarayın müze olarak kullanılan bölümleri. Diğer bir bölüm ise İspanyol Binicilik Okulu. Yıllar boyu eğitimli atların gösterisinin sergilendiği bir alan mevcut burada.

Hofburg saray binalarının birinin üzerinde Latince bir yazı göze çarpıyor. "His Aedibus Adharet Concors Populorum Amor". İmparator tarafından söylenen bu söz "Bu binaya halkların ortak sevgisi bağlanmıştır." anlamına geliyor.

Ağaçtan yapılmış devasa kapılardan geçip Sarayın arka avlusuna çıkıyoruz. Burada at üstünde Franz Josef'in bir heykeline tanık oluyor, butik dükkanların yer aldığı pasaj içlerinden geçerken el yapımı goblen işlemeler satan yerlerde takılıyoruz. Pasajın çıkışındaki saray kapılarından bir tanesi notlarımda yer alan Swiss Gate. Eskiden  gariban bir ülke olan İsviçre'nin gençleri kudretli Avusturya İmparatorluğunda çalışmaya giderlermiş. İşte bu kapının muhafızlık görevi İsviçre'den getirilen gençlere veriliyormuş. 

Avludaki diğer bir gösterişli heykelin üzerinde Latince "Amorem meum populis meis" yani "Ben insanları seviyorum." sözü yine dönemin güçlü imparatoru Franz Joseph'e atfedilmiş. 

Bahçede çok sayıda fayton turist gezdirirken hoş bir görüntü oluşuyor. Beyaz mermerden heykel figürleri oldukça etkileyici. Binicilik Okuluna gelirken içinden geçtiğimiz bir pasajın kubbesi işlemelerle süslenmiş ve yukarıdan ışık alması için sekiz dairesel pencere açılmış. Aşağıdan bakınca estetik görünüyor. Sarayın arkasına açılan kapıdan Michaelerplatz meydanına çıkıyoruz. Bu meydanda beşinci yüzyıldan kalan eski Roma kalıntıları koruma altına alınmış. 

Biraz yürüyünce karşımıza çıkan Raiffeisen Bankasına ev sahipliği yapan binada kullanılan yeşil renkli doğal taşlara hayran oluyorum. Bu taşları yer altı metro istasyonlarında ve daha pek çok yerde gördüm. İleride St. Michael Kilisesi var. Kilise turistlere bilet karşılığı tanıtım turu düzenliyor ve org konser biletleri satıyor.

Geriye dönüp Graben sokağının başındaki Julius Meinl alışveriş merkezini geziyoruz. Her şey var ama fiyatlar çok yüksek. Örneğin mandalin 5,99 Euro, soğan 1,49 Euro. Oradan çıkıp dün hava kararmaya başlarken ancak yakalayabildiğimiz Anker Saatini görüntülüyoruz. Karnımız acıkınca FigsMüller'e doğru rotamızı belirledik. Dünyanın en güzel şnitzelini yiyeceğiz.

Rezervasyonumuz olmadığından kapıda on dakika bekletiyorlar. Yer boşalınca siparişler alınıyor. Şnitzel kadar meşhur olan patates salatsı ve Viyana gold birası söylüyoruz. Tek kelime ile harika. Böyle şnitzel hiçbir yerde yenemez! Patates salatası da öyle... Fiyatlar aynı oranı koruyor. Yani o kalitede olmasa da bir benzerini Türkiye'de üçte bir fiyata yemek mümkün.

Karl meydanına geldiğimizde tarihi tren garı karşıladı bizi. Daha sonra geniş bir bahçe içinde yer alan Karl Kilisesi. Bahçede büyük bir havuz bulunuyor ama çok temiz değil. Diğer kiliselerin çoğunda olduğu gibi burada da konser biletleri satılıyor.

Bugün hava biraz daha mutedil olduğu için çok yer dolaştık. Eşim artık tamam demeye başladı. Son olarak bir ring turu yapalım dedik. Yanlış taraftan binince bizimki ringlikten çıkıp şehrin bir ucuna Baden denilen yere kadar uzadı. Karşımızda oturan iki Türk kızına sorduk da öğrendik yanlış bindiğimizi. Birkaç durak sonra büyük bir AVM varmış. Onlarla birlikte indik ama AVM'yi gezmeden hemen karşı yöne binip otelimize geri döndük.  

Bugün son olarak şunu söyleyim. Çok Türk var burada. O kadar çoklar ki bir ara etrafımızda Avusturyalı aradık diyebiliriz. Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın alamadığı Viyana'yı çoktan ele geçirmiş bizimkiler. Yurt dışında olduğumuz hissini yaşatmadılar bize.

Yarın Shönbrünn Sarayında buluşmak üzere...  

MEYDANLAR ŞEHRİ, VİYANA

02/05/2016 Pazartesi, Viyana

Geceyi kızımın evinde geçirdikten sonra sabah erkenden çıktık yola. İstanbul-Viyana uçuşumuzun 25 dakika rötar yapmasının dışında her şey yolunda gitti. Sabiha Gökçen Havalimanında eşim çayını yudumlarken hazırladığım seyahat planını okudum ona. O da beni kendi tuttuğu notlarla tamamladı. İlk iki günümüz genel olarak birbiriyle uyumlu olsa da üçüncü günümüz taban tabana zıttı. Ben Belvedere Sarayının ardından kuzeyde Kahlenberg tepesine kadar geniş bir alanı planımıza katmış iken o, benim zamansızlık yüzünden planıma dahil edemediğim ve içimde ukde kalan Prater bölgesi ile Tuna Nehri kıyılarını düşünmüş!

Viyana uçağında yanıma aldığım Kafka'nın "Dönüşüm" ünü okuyacaktım güya. Henüz uçak pistte uçuş sırasını beklerken kapandı gözlerim. Ne kalkışını anladım uçağın ne de iki buçuk saat süren yolculuğu... İki gün boyunca uykusuzluk beni bu duruma getirdi. Oysa kitap okumak isterdim. Sırf bu yüzden her türlü yolculuğu -süresi ne kadar uzun olursa olsun- severim. Kitap okuduğum en güzel saatlerdir yolda geçen...

Pegasus Havayollarına ait uçağın "Viyana Hava Meydanına alçalıyoruz, lütfen kemerlerinizi bağlayın..." anonsu ile açtım gözlerimi. Bembeyaz bulutların doldurduğu gökyüzünü delerkek alçalmaya başladık. İlk gözüme çarpan sınır çizgileriyle birbirinden ayrılmış yemyeşil arazi... Yere biraz daha yaklaşınca köylerin yöresel mimarisini yansıtan çiftlik evleri görülür olmaya başladı.

Terminal binasına girer girmez dikkatimi çekecek kadar yakın bir mesafede pasaport kontrolü kontuarından geçiyoruz. Almanca ve İngilizce olarak yazılan çok sayıda yön levhası yolu bulmamızda yardımcı oluyor. Bagajımızı banttan alıyoruz. Daha sonra önceden internet üzerinden aldığım tren biletimiz sayesinde bilet satış yeri aramıyor, yakın mesafedeki kalkış yerine doğru yürüyoruz. Yanıma almayı unuttuğum tek şey turistik şehir haritası ve toplu taşıma planları. Ne olur ne olmaz diyerek kırtasiye malzemesi satan dükkanların birinden bir şehir rehberi alıp yürüyen merdivenleri kullanarak alt kata iniyoruz. 

Hani Avrupa ve ABD'de her şeyin düzenli olmasından dem vururlar ya, burada ilk dikkatimi çeken oluyor bu düzenlilik. Günler öncesinden trenin tam zamanında gelip 15.33'te hareket edeceğini ve varış noktasına on beş dakika sonra ulaşacağı biliniyor. Hani trafik sıkıştı, elektrikler kesildi, trafoya kedi girdi gibi belirsizlikler yok burada. İşte bu yüzden tam planladığımız gibi saniye sapmadan gerçekleşiyor otele varışımız. Yurt dışında kalan bazı adrenalin tutkunları böylesine bir düzenden sıkıldığını, ülkemizin "Her an her şey olabilir" havasını aradıklarını biliyorum. Ben buradaki gibi bir düzeni her zaman tercih edenlerdenim.

Kullandığımız tren Salzburg'a kadar gidiyor ancak biz Merkez Tren Garı'nda indik. Rahat ve sessiz bir yolculuktu. Sessiz diyorum, çünkü o bildiğimiz demir tekerleklerin ray üzerinde çıkardığı sesler neredeyse hiç duyulmuyor, bir hava yastığının üzerinde sarsıntısız bir yolculuk yapılıyor adeta.

Otelimizi yön levhalarını kullanarak bulmak çok kolay oldu. Sadece genç bir Alman kadına adres sorduk. O da bize canı gönülden yardımcı oldu.

Otele eşyalarımızı bırakıp günü kazanmak istiyorduk. Öyle de yaptık. Otelden aldığımız şehir planını kaptığımız gibi düştük yine yollara ayağımızın tozuyla. Metro istasyonuna tren garının içinden geçip ulaşılıyor. Aradığımız istasyon umduğumdan daha yakın bir yerdeymiş. İlk olarak meydanla aynı adı taşıyan durakta indiğimizde karşımıza çıkan Aziz Stefan Katedrali  (Stephansdom) ile başladı Viyana maceramız.

Tek kelimeyle muhteşem! Katedralin büyüklüğüne gözümüzü alıştırmaya çalışıyoruz. O taşlar ne sabırla oyulmuş, o yüksekliklere nasıl yerleştirilmiş onca taştan heykel. Tarihi on ikinci yüzyıla kadar uzayan katedral pek çok defa yıkılmış, yeniden yapılmış ve elden geçmiş. Kiliseden içeri girip ağzımız açık yukarılara bakıyoruz. Bütün oymalar, kabartmalar saygı ve hayranlık duygusu uyandırıyor üzerimde. Sol taraftan ön tarafa doğru ilerliyoruz. Bir yandan içerideki sıralara oturmaya başlıyorlar. Pek çok yerde fotoğraf çekmek yasak ama burada sadece mum yakılan bölümde resim alınmıyor. Bu bölümün yan tarafında vişne çürüğü renginde bir kürsü ve onun üzerinde bir defter var. Üzerindeki notu okuyorum. " Tanrıdan ne dileğiniz varsa kağıda yazıp aşağıdaki kutuya atabilirsiniz. Dileğinizin gerçekleşmesi için ilk ayinde sizin için Tanrı'ya dua edilecektir." Katedralin rutin bakımına yıllık 120.000 Euro harcanıyormuş. Bu para bir yerlerden gelecek tabii. Tanrı'dan ricacı olmanın bedelinin kaç Euro olduğunu sormadım.

Duvarlarda İsa, Meryem ve Azizlerin heykelleri haçlarla süslenmiş. Her heykel ve tablonun ayrı bir konusu var. Bugün şanslı günümüzdeyiz. İşimizi bitirip geri dönerken bariyerleri koymaya başlıyorlar. Az sonra ayin başlayacak. Ayin yapılırken ziyaretçi girişi kısıtlanıyormuş. 

Katedralin yan tarafındaki "Adlerturn" Kartal Kulesinin (Eagle Tower) önünden geçiyoruz. Şehirde çoğu heykel ya da havuzla süslenen irili ufaklı, meşhur olan olmayan çok sayıda meydan var. Her meydan adının yanına Almanca "meydan" anlamına gelen "platz" kelimesi ekleniyor. Stephanplatz eski şehrin tam göbeğinde oldukça geniş bir meydan. Az ötede sekiz on tane kadar fayton şehir turu yaptırmak üzere turist müşterilerini bekliyor. Atlar ve arabacılar temiz ve bakımlı. Sürücülerin hepsi fötr ya da melon şapka takıp siyah elbise giyiyorlar. Az sayıda da olsa bayan sürücülere rastladım. Onların da başlarında aynı şapkalardan olduğu için kadın oldukları zorlukla ayırt ediliyor. Bu bölgenin bir başka özelliği Mozart peruk ve kıyaetleri. Sokakta konser ve tiyatro bileti satan ne kadar insan varsa hepsi saçıyla kıyafetiyle birer Mozart olmuş. Meydanlara uyarı levhaları yazılmış. "Sahte Mozart'lara kanmayın, bilet alacaksanız resmi satış yerlerinden alın." diye.

Resmi yer deyince devlet opera binaları ve konser salonları geliyor akla. Ancak buralara gitmek ve iyi denebilecek bir yere oturmak için en azından 100 Euro'yu gözden çıkarmanız sorunu çözmüyor. Çünkü buralarda kıyafet zorunluluğu var; ya frak ya da koyu renk elbise. Kiliselerde ya da özel salonlarda verilen konserlerde ise pek kıyafete bakılmıyor. Buralarda elli-altmış Euro'ya kadar konser izlenebiliyor. Fırsatımız olursa tavsiyelere uyarak bir konser dinlemek isteriz ama ondan önce yapmaya kararlı olduğumuz üç şey var. Demel pastanesinde "applestrudel", sacher pastanesinde "sachertorte" ve Figlmüller Restaurant'ta "şnitzel" yemek.

Kah tuttuğumuz notlara göre elimizdeki şehir haritasını takip ederek kah hızımızı alamayıp karşımıza çıkan güzel yapıları ya da dükkanları takip ederek bırakıyoruz kendimizi Viyana sokaklarına. 

Dar bir pasajın girişinde genç bir sokak çalgıcısı elinde kemanıyla güzel bir eser icra ediyor. Pasajın sağında ve solunda butik dükkanlar var. Fiyatlara hem gözümüzü hem kendimizi alıştırmaya çalışıyoruz. Merak edip baktım: 2015 yılında Tokyo'dan sonra gelen dünyanın en pahalı şehriymiş Viyana. Biz sonradan yolunu bulduk. Euro yazılı etiketlere bakınca döviz kurundan TL'ye çevirmeden Türkiye'deki fiyat karşılığını tahmin edebiliyorduk. Bazen çok daha fazlasına bile şahit olduk. Örneğin merkezi yerdeki meşhur AVM'lerin birinde cherry domatesin kilosu 10 Euro yazıyordu. Oysa çoğu yerde 2 Euro'nun üzerinde bir paraya satılan 330 cc kutu kolayı burada 1,29 Euro görünce burasını en makul yerlerden birisi sanmıştık. 

Pasajdan geçince şnitzel üzerine dünyada nam yapmış Figlmüller çıkıyor karşımıza ama aksilik bu ya hiç aç değiliz! İki tane var bu lokantadan Viyana'da, ikisi de birbirine çok yakın. Biri cadde üzerinde Figlmüller Bäckerstraße - bira satışı olan - diğeri ise pasaj içindeki. Her ikisi de aynı kalitede yapıyorlarmış şnitzeli. Neyse yerini öğrenmiş olduk en azından, yolumuza devam edelim.

Bir başka meydan çıkıyor karşımıza Gutenberg. Ortada Gutenberg heykeli, onun arkasında haşmetli bir bina... Binanın üst katları Wüstenrot isimli ünlü bir finans ve emlak firmasına tahsis edilmiş iken alt kat Figsmüller ailesinin akrabalarınca Lugeck adı ile çalıştırılıyor. "Biz de o aileden geliyoruz, bizimki de en az onlarınki kadar iyi." deseler de kimse inanmıyor. Rotenturm sokağında ilerlemeye devam ediyoruz. Tam karşımızda iki kuleli yüksek bir yapı görünüyor.  Buradaki pek çok sokakta olduğu gibi kafe'ler sokaklara taşmış. Büyük tentelerin altındaki masalar her zaman dolu. Derken ünlü Anker saatinin önünde buluyoruz kendimizi. 1911-1914 yılları arasında sıra dışı Art Nouveau tarzında yapılan bu saatin çevresindeki tarihi yapılar çok zarar gördüğü halde şans eseri savaş sırasındaki bombardımandan etkilenmemiş. Bu bölge bir zamanlar büyük ticaretin yapıldığı Hoher Markt, yani büyük pazar yeri. Aynı yerde 1732 yılında mermer ve bronzdan yapılmış bir çeşme olan Vermahlungsbrunnen'i görüyoruz. Çeşmenin dört sütunundaki melekler tarafından korunan Meryem ve Azizlerin heykelleri mevcut. 

Biraz yürüyünce yolumuz bizi St. Peter's Kilisesine götürdü. Çok uzaktan iki kulesini gördüğümüz tarihi ve güzel bir yapı bu işte! Hava kararırken yağmur da başladı. Yağmur derken, gün boyu takıldım eşime. Viyana'da bulunacağımız üç gün boyunca her ne kadar hava raporları sağanak yağmur gösterirken, tanrının bir sevgili kulu olarak ben, olumsuz koşulları daima kendimden ve çevremden uzaklaştıracağımı ve bana inanmasını istedim. Gerçekten de özellikle bugün gök gürültülü sağanak yağış var denmesine rağmen yeni yeni atıştırmaya başlamıştı. Peter'in kilisesi bize iyi geldi. Hemen soktuk başımızı içeri. İçi dışından da güzel. Dışarıdan yeni gelen insanlar hemen gidip sıralara oturuyorlar. Belli ki yağmurdan kaçmak için! Sıralar yavaş yavaş dolunca bir şeyler olacağını sezdim. Sanki ayine başlayacaklar  ama bu saatte ayin olur mu hiç bilemiyorum. Girişteki masada bir görevli oturuyor. Onun yanı başındaki panoya ilişiyor gözüm. Bu kadar da ballı olamayız! Saat'e bakıyorum 19.25. Tam beş dakika sonra bir org konseri başlayacak. Programda Hendel, Bach, Schuman, Mozart, Bach, Schubert'ten eserler var. Hemen eşime söylüyor ve gidip oturuyoruz sayısı azalmış boş sıralardan birine. Tam saatinde başlıyor konser. Kilisenin muazzam akustiğinde arkamızda bulunan kilise orgu ölümsüz eserleri seslendirmeye başlıyor. Yarım saat kadar huşu içinde ruhumuzla birlikte ayaklarımızı da dinlendiriyoruz. Kilise orgu bana göre senfoni orkestralarının yerini tutmuyor tabii. Belki ilk defa dinlediğimiz için bize değişik geldi. Kötü değildi, hoşumuza da gitti ama iki saat çekilemez sanki. Birinin kalktığını görür görmez sessizce biz de peşinden dışarı sıvıştık. 

Yağmur kesilmişti. Bu bölgede göreceğimiz çok yer var daha ama yarının yükünü hafifletmek istiyoruz. Belki de Viyana'nın en meşhur caddesi Graben. Bu caddeye vardığımızda iş yerlerinin çoğu çoktan kapanmıştı. Cadde boyunca yürürken Veba anıtı çıkıyor karşımıza. Alaca karanlıkta bir başka güzel göründü gözüme. Sağlı sollu ünlü mağazalar arasında dönüş yolculuğumuz başlıyor. Türkler ve onlara ait iş yerleri var bu cadde üzerinde. İkinci katta kocaman harflerle "Topkapı" adını okuyorum uzaktan. Kuaförmüş. 

Öğlen bir ara fırsatını bulup yediğimiz dondurma ile duruyoruz. Belki de açık kalan son mekanlardan biri olan Nordsee'ye attık kapağı. Ben seviyorum fast food tarzı çalışan bu balık lokantasını. Bir de merak edip cam fanusun içindeki suya bir tutam nane koyup limon sıktıktan sonra bardağını 8 TL'ye sattıkları tatsız tutsuz içkiyi almasaydım yanına daha da güzel olacaktı. Almanca bilmiş olsaydım hiç denemeye kalkmazdım. "Güzel bir şeydir herhalde" deyip kimseye sormak da gelmedi aklıma.

Otele döndük. Yorgun düştüğümden aynı günün akşamına yazamadım. Çok sayıda resim çekim ancak geçen sefer olduğu gibi memlekete döndükten sonra yayınlayacağım onları. Yarın kaldığımız yerden devam... 

URLA ENGİNAR FESTİVALİ

01/05/2016 Pazar, İzmir

Gider ayak güzel bir gün geçirdik. Sabah yataktan çıkamıyorum diye eşim söylenmeye başlamıştı. Bütün derdi  yorgun argın nöbet çıkışı Gaziemir'de bizi karşılayacak olan kızımızı bekletmemesi idi. Ben ise geç vakit yattığım için en az bir saat daha uyumak istiyordum. Hem ne vardı ki bu kadar aceleye getirilecek? Gerekirse otobüs veya metro gider, bir şekilde başımızın çaresine bakabilirdik. "Aç söyle o zaman kızına."

Gece elektrikler kesildiği için belge ve aldığım notları yazıcıdan çıkartamadım. Bir saat gecikerek çıkabildik evden. Geçen sefer sol kapısını boya altına kadar çizdikleri aklıma gelince arabayı burada kapalı garaja koymak varken İzmir'e götürmenin ne alemi vardı. Bir saat otobüs yolculuğu bize ne kaybettirirdi ki?

Çoktandır Urla Enginar Festivaline gitmeyi koymuşlar kafalarına meğer. Bugün festivalin son günü olması ve pazar gününe denk düşmesi insanların akın akın Urla'ya gelmelerini sağlamış. Caddelerde trafik çok ağır ilerliyordu. Çeşmealtı tarafına arabayı bırakıp dolmuşla geldik kutlamaların yapıldığı panayır yerine.

Sanat Sokağı adını verdikleri uzun bir sokak ve bu sokağın her iki yanına açılan tezgahlarda yöresel yiyecekler ile ve el sanatları sergileniyor. Urla'da bugün yer gök enginar ve onun ikiz kardeşi bakla. Giritli ve Egelilerin olmazsa olmazları bunlar. Çeşmealtı pazarında bütün tezgahlar tıklım tıklım dolu. Enginarın tanesi 1,00 TL'ye, içli baklanın kilosu 2,00 TL'ye, diğer bir lezzet olan şevketi bostanın kilosu ise 10 TL'ye düşmüş. Enginarın tatlısından tuzlusuna kadar her türlüsü yapılmış. Bana en ilginç gelenler enginar tatlısı - herkesin dilinde olan bu tatlı yok satmış, enginarlı baklava, enginar reçeli, enginar çorbası, enginarlı boyoz. Son ikisini denedik, epey hoşumuza gitti. 

El sanatlarında yaratıcılık ön planda. Sergilenen eserlerde incik boncuk işleri, tekstil ürünleri, bez baskıların yanı sıra zeytin ağacı ve deniz taşları ana malzeme olarak bolca kullanılmış. İleriden hoş bir müzik sesi yükseliyor. "Grup Son Dakika" adını okuyorum yaklaşınca. Sağ tarafta küçük bir tezgahın üzerinde kapağı açılmış bir diz üstü ve az sayıda broşür var. Arkada düzgün giyimli orta yaşlı bir adam. Anlamaya çalışan bakışlarımdan sonra yarım kartvizitten daha dar bir kart uzatıyor. Kartı alıp bir taraftan üzerindeki yazıları okurken diğer taraftan yürümeye çalışıyorum.  Kartın arka yüzünde merak uyandıran bir slogan: "Yukarı Bak! Bunlar bizi zehirliyor!!" Ön yüzde Türkiye Chemtrails Mücadele Grubu - Bülent Özgüvenç.

Bu ismi duyunca eşim Ertuğrul Özkök'ün bu konuda bir şeyler yazdığını ve söz konusu kişinin hafiften tırlattığını ima ettiğini söyledi. Özkök'ün hem festivalle hem de Bülent Özgüvenç adındaki bu garip adamla ilgili yazısını internette buldum. Allah selamet versin gerçekten de adamı tutmasalar dünyayı kurtaracakmış!

Sokağın bittiği yer çok sayıda kahve ve lokantaların yer aldığı bir meydana açılıyor. Meşhur "Beğendik Abi" de bu bölgede. Dedim ya, bütün lokantalar ve sokak satıcıları festivale adını veren enginar dışında bir şey düşünmemişler. Enginar çorbasının tadına bu meydandaki şirin bir lokantada baktık. Oturduğumuz masanın karşısında enginarlı boyoz satıyor bir fırın, dumanı üzerinde. Sade boyoz 1,25 TL, içine enginar girince 2,00 TL olmuş. Hem boyoz hem de enginar İzmir'in simgesi olmuş ama bir İzmirli olarak bu kadar taze ve sıcaklığını yitirmemiş boyozu ilk kez yedim desem yalan olmaz. Sefarad Yahudilerinin İzmir kültürüne miras bıraktığı boyoz özellikle soğuyunca sertleşir, zor çiğnenir. Ancak bu kez eşim bile beğendi, sanki milföy hamuru ile yapılmış gibi hem çıtır hem de yumuşak. 

Kızım rahat resim çekmek için çantasını tutmamı rica ediyor. İçinden broşüre benzer bir kağıdın düştüğünü fark etmiyorum. Etrafımda bir uğuldama sesi beliriyor, sanki düşen önemsiz bir kağıt değil de çantayı boşaltmışım yere... Tam o sırada biri omuzuma dokunuyor arkamdan, elindeki düşürdüğüm kağıdı uzatıyor bana. Teşekkür ederim diyorum ama yanımdan ayrılmak niyetinde değil!

Ayağında açık renk  pantolon ve üzerinde beyaz bir ceket taşıyan orta yaşlı kadın ilgiyle peş peşe sorular soruyor. "Festivalimizi beğendiniz mi? Nereden geliyorsunuz?"

"Kim bu kadın?" diyorum içimden, bu kadar ilgili. Festival Düzenleme Komitesinin bir üyesi olmalı... Çok fazla önemsemiyorum sorularını...

"Güzel, yani... Biz de buralıyız sayılır..." diyorum. Hani röportaj yapacaksan, git İstanbullu bul, Ankaralı bu, vaktimi alma kabilinden... Gel gelelim kadın meraklı, devam ediyor sormaya...

"Buralı mısınız? A, çok güzel, neresinden?"

Kadın kararlı öğrenecek nereli olduğumuzu, işin peşini bırakmamaya ant içmiş bir kere. Kıvırtmak zorunda kalıyorum bu durumda.

" Yani buralı dediysem, İzmirliyiz, Tire'den geliyoruz."

"Harika" Tekrarlıyor bir kez daha. "Peki, sevdiniz mi festivalimizi?"

"Tabi, tabi her şey çok güzel" diyorum ama gözlerim kadına "Sen de kimsin?" der gibi bakıyor. Bunu farkeden kadın elini uzatıyor bu sefer.

"Ben, Belediye Başkanıyım, Urla'nın" deyiveriyor. Arkasında sıraya dizilmiş kalabalığı ondan sonra fark edebiliyorum. Az önce yılgın cevaplar vermeye çalışan ben, tanımadığım için özür diliyor birden hareketleniyorum.

"Festival şahane, emeklerinize sağlık, her şey süper" diyerek yalakalık yapmaya başlıyorum. Aslında yalakalık da denmez pek. Genel olarak Urla'ya güzel bir hava katmış ve tanıtımına büyük katkı sunmuş.

Aynı güzergahtan dönerken "Grup Son Dakika" Onuncu Yıl Marşını çalıyor. Kalabalık var güçleriyle seslendiriyor başta belediye başkanı Sibel Uyar hanım olmak üzere hep bir ağızdan. Bayrağı olan sallıyor, olmayan elleriyle tempo tutuyor. Bu marş hep duygulandırır beni. Biz de katılıyoruz marşı söylemeye. Kelimeler düğümleniyor boğazımda, sözlerin anlamını düşününce... "On yılda on beş milyon genç, yarattık her yaştan..." Sokak bayraklarla süslenmiş. Adı "Enginar Festivali". Burada bağnazlık yok, çağdaşlık var. Burada kadın ezilmiyor, başı dik gururla. Festival sokağında satıcılarının önemli bir kısmı şehirli. Ancak para kazanmak değil amaçları. "Buradan elde edilecek kazanç sokak hayvanlarını beslemekte kullanılacak" yazılı pankartlar açmışlar tezgah üstlerine. Sokak öylesine kalabalık ki, insanlar zorlukla yürüyebiliyorlar. Burada taciz, tecavüz, sapıklık yok. Herkes birbirine dostça gülümsüyor. Bir an tereddüt edip duraklasanız, mutlaka çevreden birileri yolunu değiştirip gelir yanınıza. "Bir şey mi soracaktınız?" diye. 

Burası Urla, burası İzmir. Hani şu gavur olan. Bugün bir post paylaşmış dostumun biri, face'ten. Peygamberler şehri Urfa Türkiye'de % 60 oranında en fazla kaçak elektriğin kullanıldığı şehirmiş. En düşük oran ise % 6 ile gavur olan İzmir'inmiş. O % 6'lık oran da şehrimize sızmış din tacirlerinin olmalı... Gurur duydum bugün yine, memleketimle ... 

Günümüz dolu dolu geçti. Yazacak çok şey var daha ama yazacak zaman o kadar çok değil...

 

 

VİYANA

30/04/2016 Cumartesi, Tire

Yok, bugün öyle uzun uzadıya yazmayacağım. Anlatacağım fazla bir konu da yok zaten. Olsa da yazmamam lazım ki biraz uykumu alayım. Yaylaya bile çıkmadım bugün. Akşama doğru telefonla rapor aldım sadece. Ne mi yaptım. Bütün gün Viyana/Salzburg seyahat planını hazırlamakla uğraştım. Bazı gezi blog yazarları Viyana'ya üç gün yeter diye ahkam kesmişler. İlk tespitlerim Viyana'ya üç gün değil üç hafta yetmeyeceği... Bir sarayın hakkını vererek gezilmesi neredeyse tam günü alıyor.

Gezilecek yerler geniş bir alana yayılmış. Şarapçılık gelişmiş. O kadar güzel bağ evleri ve lokantalar var ki insanı hayran bırakıyor. Henüz görmediğim halde hayranlığımı gizleyemedim. Şnitzel, apple strudel ve sachertortenin anavatanı. Kaliteden ödün vermiyorlar ama bunu ücretlere de yansıtıyorlar! Salzburg'a bundan önceki ziyaretimde, Almanya sınırına yakın, yöresel köylü kıyafetlerini giyen gençlerin hizmet ettiği, dağ evinden bozma bir  restoranda ilk ve son kez geyik eti yemiştim. Bütün bu seyahatle ilgili aklımda kalan önünden geçtiğim Mozart'ın doğduğu ev ve çeşit çeşit balıkların satıldığı pazarları. Bu sefer de Salzburg üzerinde plan yapmaya yeterince zaman kalmadı. Bir gezi bloğunda yazılanlarla yetinmek zorunda kalacağız.

72 saatlik toplu taşıma ve havaalanı ile şehir arasında ekspres trenlere gidiş dönüş biletlerini internet üzerinden almaya çalışacağım. Viyana-Salzburg arası tren biletleri çok önceden gidiş dönüş olarak  alınmıştı zaten. Havayolu check-in işlemini de dünden yapmıştım. Yarın bir de bütün biletlerin, otel rezervasyon onayları, metro-tram planları ve turistik şehir haritaları ile hazırladığım gezi planlarını yazıcıdan çıkartacağım.

Elektrikler de kesildi şimdi. Haydi bana eyvallah!

HAZIRLIKLAR BAŞLADI...

29/04/2016 Cuma, Tire

Seyahat tarihi yaklaştıkça tatlı telaşımız da başladı. İlk değerlendirmem Viyana'nın Prag kadar basit bir şehir olmadığı. Topu topu üç metro hattı vardı Prag 'ta. Tramvaylarına bile bulaşmamış mevcut metrolarıyla bütün işimizi görmüştük. Avrupa'nın ulaşımı en gelişmiş şehirlerinden biri diye anılan Viyana ilk defa gideceklere hiç de öyle görünmüyor. Şehir içi (U-Bahn) ve şehir dışı (S-Bahn) trenleri, şehirler arası ÖBB trenleri (Intercity, Railjet), otobüsleri, tam altı adet metro hattı şehri çorbaya çevirmiş. Dersimizi iyi çalışmazsak, elin memleketinde rezil olmak işten değil. 

Nereye nasıl gideceğiz telaşı içindeyken Yakup Usta aradı. Tuvaletin yer seramiklerinden iki kutu eksik kalmış. Dünden bu habere hazırlamıştım kendimi. Çarşı işini yaptıktan sonra uğramayı düşünüyordum yanlarına. Ancak gelen haber planımı değiştirdi. Hemen hazırlanıp çıktım. Seramikleri tedarik ettiğim yerde aynı renk ve ebatlarda iki kutu daha buldum, attırdım arabaya onları. İşler durmasın diye hiç vakit kaybetmeden yaylaya çıktım. Bahçeye vardığımda tuvalet seramikleri neredeyse tamamlanmıştı. Kutu değil sadece dört parça daha olsa yetecekmiş. Fevzi Usta ve adamlarını göremedim. Yakup Usta sabah su deposunun temel betonunu döküp gittiklerini söyledi. O da kapı önündeki kayrak taşlarının arasına beyaz çimentodan derz yapıyordu. Süs havuzunun geniş duvarının üzerindeki derz işi bitmiş. Kamil elektrik işlerine devam ediyor. Bugün ilk kez taş evin ışıkları yandı.

İki tane tavuğumuz kalmıştı kümeste. Sonunda onlar da ölmüş . Şimdi kümesimiz bomboş. Biz dönene kadar boş kalacak. Prag ziyareti şerefine Franz Kafka'nın bir kitabını almıştık, "Dönüşüm". Ona bugün ancak el atabildim. Kitabın arka kapağında, girişinde yazarın tanıtımı öyle yapılmış ki, okuyan yazarın incecik kitabıyla dünyayı yerinden sarstığını düşünecek Aslına bakılırsa başyapıt olacak pek çok eserini yakması için gazeteci arkadaşına bırakmış ölüm döşeğinde. Belli ki, yazdıkları kendi hoşuna gitmemiş. Ravel gibi. O da Bolero'sunu besteledikten sonra çıkarttığı işi beğenmeyenler arasında. Neyse ki yazar arkadaşının sözünü dinlememiş, yakmayıp yayınladığı eserler günümüze kadar ulaşmış. Franz Kafka'nın "Milena'ya Mektuplar" ını okumuştum daha önce. Okumaya başladığım ikinci kitabı "Dönüşüm" ün sıra dışı bir konusu var. Yahudi bir yazar Kafka. Yahudiler ticarette olduğu kadar sanatta da iyiler. Her zaman her yerde var etmişler kendilerini. Belki de çektikleri acılar, sıkıntılar onlara ilham vermiş. Neyini anlatacaksın ki sıradan bir yaşamın?

HIZLI GEÇİYOR ZAMAN

28/04/2016 Perşembe, Tire

Sabah telefonumun sesiyle uyandım. Arayan Cumhur Usta'ymış. "Hemen yola çıkayım mı?" diye soruyor. Torbalı'dan buraya yarım saat bile sürmez. Kahvaltı etmek için zamanım yok. Hemen hazırlanmaya başlıyorum.

Saate bakınca zamanın epey ilerlemiş olduğunu fark ediyorum. Eşim her zamanki gibi erkenden kalkmış akşamdan yarım bıraktığım incirleri soyuyor. Elim tahriş olduğu için hepsini bitirememiştim. 

Herkes bu duyguyu yaşar mı? Bazen zaman daha hızlı yol alırmış gibi gelir, haftanın günlerini yakalamakta zorlanırım. Daha bir hafta var demeye fırsat bulamadan bir bakmışım cuma, cumartesi gelmiş. Eskiden zevkli anlar çabuk geçer deyip bu hisse kapıldığım durumlarda hayattan zevk aldığımı düşünür kendimi avuturdum. Yaşam uzun ve karışık bir yol ise, gaz pedalını sonuna kadar köklediğim hiç virajı olmayan dümdüz bir yol kesiminden geçiyorum sanki. Bundan önce ne virajlar, ne yokuşlar gördüm... Bundan sonraki yolumun fiziki koşulları kaderimde çizilmiş. Bütün yaşamım otoban gibi dümdüz olsa, virajı, yokuşu olmayan. Daha hızlı mı geçerdi zaman? Dünyanın beni kaç gün misafir edeceği belliyse eğer, daha mı az yaşardım?


Bu düşüncelere dalmış evden çıkmaya hazırlanırken ikinci telefon geldi. Cumhur Usta geçen seferki yerinde beni bekliyor. Buluşma yerine giderken Ünal Usta'yı arıyor, yaylaya doğru yola çıktığımı haber veriyorum. Kısa bir yolculuktan sonra bahçe kapısının önünde park ediyoruz. Bahçe içinde araba sayısı artmış. Elektrikçi, seramikçi, Yakup Usta'nın arabalarına bir de Fevzi Usta'nın arabası eklenmiş. Bahçede taş eve doğru ilerlerken Fevzi Usta'yı görüyorum. Onun ekibi su deposu temelinin demirlerini büküyorlar. Yakup Usta taş evin önündeki kayrak taşı döşeme işinin sonuna gelmiş artık. Sezai Usta'nın adamları tuvalet duvar seramiklerinin fugalarını tamamladıktan sonra yerin tesviye betonuna başlamışlar. Elektrikçi Kamil binanın anahtar ve prizlerini, apliklerini yerlerine takıyor.

Cumhur Usta'dan istediğim işleri sıralıyorum. Tuvaletlerde mermer altı tezgahlarını taşıyacak demir profil imalatları, avlunun kenarına daha önce yaptığı modelden ferforje korkuluk, aydınlatma direkleri, verandaya açılan ahşap kapının önüne korkuluklarla aynı desende ferforje demir kapı, terasa açılan ahşap kapının önüne onun bir benzeri... Sadece teras kapısında sol tarafta yer olmadığı için katlanır kapı yapılamayacağını söylüyor. Onun yerine önerdiği akordeon kapı. Biz bunları konuşurken bir araba daha giriyor bahçeye. Gelen Ünal Usta'nın ortağı Selim Usta. Ahşap işleri ondan sorulur. Cumhur Usta ile işimiz bitmek üzereydi. O ölçüleri alırken Selim Usta'ya anlattım gördüğüm eksiklikleri, ahşap kapıları, pencereleri ve düzeltilecek diğer yerleri.

Terasa açılan kapıdan yağmur suyu giriyor. Eşikteki mermer sökülüp iki kat mermerle değişecek. Alttaki mermerin oyuğunda toplanan sular dışarı doğru başka bir oyukla yönlendirilip tahliye edilecek. Üzerine yapıştırılacak ikinci bir mermer tabakası alttaki oyukları gizleyecek. Ahşap kapı kanatlarının çarpmaması için başka önlem alınacak. Daha önce çıkan fırtınada kanatları tutan kancaların bir kısmı  eğilmiş bir kısmı kopmuş.

Elektrikçi lamba fenerleri bulamamış. "Hepsi orada, paketlerin içinde." diyorum. Cumhur Usta artık dönmek için sabırsızlanıyor. Belli ki onu aşağıya bırakıp tekrar geri geleceğim. Dün, evvelsi gün de iki sefer çıkmıştım yaylaya. İşler yoğunlaşınca bir sefer çıkmak yetmiyor artık.

Akşama doğru gitmeye karar veriyorum. Böylece kapıların kapatıldığından da emin olurum. Önce telefon ediyorum Kamil'e. Akşam hava kararana kadar çalışacağını söylüyor. Yanına vardığımda verandadaki ahşap kolonların üzerine fener aplikleri yerleştirdiğini gördüm. Daha on dört aplik var. Diğerlerinin nerelere monte edileceğini soruyor. Teker teker yerlerini gösteriyorum. Yanımda getirdiğim avizeyi gösterip içerideki odaya bırakıyorum.

O işine devam ederken, hiç canım çekmese de kümese doğru yürüdüm. Oysa ne kadar zevk alırdım iki gün öncesine kadar bu yürüyüşten. On yedi tavuktan geriye sadece ikisi kalmış. Kadir gitmeden sularını tazelemiş. İçim burkularak ayrılıyorum yanlarından. Yakup Usta ve Kadir çoktan gitmişler. Kümesin etrafına beton dökeceklerini söylediler bugün. Baştan yapsalardı ya bunu. Öyle olsa giremezdi köpekler kümesten içeri.

İSKENDER - ELİF ŞAFAK

Kitabın Adı: İSKENDER
Yazar: Elif ŞAFAK (1971, Salzburg)

Sayfa Sayısı: 443
Yayınevi: Mega Basım Yayın San. ve Tic. A.Ş,  Doğan Kitap
Basım Yılı: I. Baskı. Ağustos 2011, İstanbul
Çeviri: Omca A. Korugan (Yazarla birlikte)
Türü: Didaktik Roman

Kitap Hakkında: Kitabın kapak fotoğrafı gizem dolu bakışlarıyla, hem doğunun hem de batının izlerini taşıyan bir kadın. Muhtemelen roman kahramanlarından Cemile'ye vurgu yapılıyor. İlk kapak resmi bu değil. Bundan önceki kapak resminde erkeksi kıyafetler içinde romanın baş kahramanı İskender'in kılığına sokmuş kendini yazar. Elif Şafak İngilizce kaleme aldığı kitabına İstanbul'da başlayıp Londra'da tamamlamış. Eser, önce Omca Korugan daha sonra yazarın kendisi tarafından Türkçeye çevrilmiş.

Doğu Anadolu'da başlayan bir yaşam öyküsü konu ediliyor romanda. Fırat'ın kenarındaki bir Kürt köyünden İstanbul'a, oradan da Londra'ya uzanan serüven, yazarın hayal gücü ve kıvrak kalemiyle aktarılıyor okurlara. Diğer kitaplarında olduğu gibi şiirsellik, tasavvuf, kadına şiddet, aşk ve farklı kültürlerden esintilerle yoğrulmuş bir yapıt. Elif Şafak romanlarında rastlanılan sürpriz gelişmeler kitaba sürükleyici bir özellik katıyor. Sayfa sayısı fazla olmayan çok sayıda ara bölümden oluşan romanda geçen olaylar yer ve tarih bilgisi verilerek roman kahramanları ağzından anlatılıyor.

Adem'in ilk görüşte aşık olduğu Cemile yerine ikizi Pembe ile evlenmesiyle başlıyor tesadüfü bol macera. Üç çocukları olur bu evlilikten. İskender, Esma ve Yunus. İstanbul'da bir süre kaldıktan sonra bir yolunu bulup Londra'ya giderler. Ailesini ihmal etmeye ve şiddet uygulamaya başlayan Adem aynı zamanda kendini içkiye vermiş ve kumar oynamaya başlamıştır. Bir müddet sonra evine hiç uğramaz olacaktır. Pembe yalnızlık içinde kıvranırken tesadüfen çoklu etnik kökene sahip Elias ile tanışır ve aralarında bir aşk başlar. Adem de kumarhanede tanıştığı Roxana adında bir kadına kendini kaptırmıştır. Kumarda bütün parasını kaybeden Adem'i bıraktıktan sonra Avusturyalı zengin bir işadamının peşine takılan Roxana soluğu Abu Dabi'de alır. Parasız kalan Adem bir yolunu bulup hem çalışmak hem de Roxana'yı aramak için Abu Dabi'ye gider. Bu arada Pembe ile Elias'ın ilişkisi su yüzüne çıkmıştır. Amcası Tarık'ın tahrik etmesiyle İskender namus uğruna on beş yaşında katil olur. Ama kimin katili? Pembenin tutkuyla sevdiği büyük oğlu İskender hapishane yaşantısında neler yaşıyor, neler öğreniyor?

İskender'in hayalleri, pişmanlıkları hapishanede tuttuğu günlüklere geçer. Londra'da yaşayan Pembe ile Fırat kenarındaki bir köyde yaşayan ikizi Cemile arasında süregelen mektuplaşmalar, sokakta yaşayan insanlar, punkçular romanda kullanılan diğer bazı öğeler. Romanın sonuna doğru olayların sır perdesi su yüzüne çıkarken Elif Şafak yine okuyucuyu ters köşeye yatırıyor.

İskender adlı romanında yazar genel olarak gerçek yaşam kesitleri sunsa da -Abu Dabi'de sevgilisiyle kaldığı çok katlı bir otelin balkonundaki teleskoptan bakan Roxana'nın yıllarca görüşmediği eski sevgilisi Adem'in yaşama veda ediş anına şahitlik etmesi gibi- bazı bölümlerde tesadüf sınırlarını zorlaması rahatsız edici.  

Korkarak sevgilisini evine alan Pembe'nin ruh halini, "Gözlerindeki endişe kadar hakikiydi tebessümü" diyerek kelimelere döken yazar ustalığını konuşturuyor. Türü Didaktik (Öğretici) ancak bana göre çok da öğretici bir roman da değil.