AĞAÇ EV SOHBETLERİ # 211

Sevgili DeepTone tarafından organize edilen Ağaç Ev Sohbetleri etkinliğimiz devam ediyor. Önceki haftaların sohbet konularını ve konu başlıklarını öneren arkadaşlarımızın isim listesini burada bulabilirsiniz. Evet, Ağaç Ev Sohbetleri beşinci yılında ve bu haftanın konusu oldukça ilginç ve yine sevgili DeepTone'dan. 

"Hayatta başarılı olmak için bir insanda olması gereken en önemli özellik nedir?"

Öncelikle başarının ne anlama geldiğine bir bakalım. Kelime anlamı olarak başarı; belirli bir hedefe ulaşma veya istenen sonucu elde etme halidir. Nedense başarılı bir insan denildiğinde hep olumlu algılarız. Oysa bu tanıma göre, bankayı soyup kasaları boşaltan bir gangster ile kadın voleybol milli takımımızın saygıdeğer sporcuları kendi alanlarında başarılı olarak değerlendirilebilir. Gangster'in iyi bir ahlâka sahip olması beklenmez ama sporcunun iyi ahlâka sahip olması aranan bir niteliktir. Ahlâk da toplumdan topluma, kültürden kültüre ve hatta zamana göre değişebilen bir kavram ama ben evrensel ahlâktan yani, kültür, ırk, din, milliyet, cinsel yönelim ve diğer herhangi bir ayırt edici özellikten etkilenmeksizin tüm bireyler için geçerli, evrensel etik diyebileceğimiz bir kavramdan söz ediyorum. Bu bakımdan başarıyı iki farklı açıdan ele almak gerektiğine inanıyorum: etik başarı ve etik olmayan başarı. Böyle bir ayrımın dilimizde yer almamasını yadırgadığımı söylemek isterim. Bu yüzden hileli yollardan zenginleşmiş insanlara "başarılı" iş insanı diyoruz ve bunlar emekleri, yetenekleri ve zekâlarıyla bir yere gelmiş iş insanlarıyla aynı saygıyı görebiliyorlar.

Ülkemizde ahlâk, etik değerlerden o kadar uzaklaştı ki, etik yönden başarıyı sağlamak pek çok dalda neredeyse imkânsız hale gelmiş durumda. Gençlerimiz, iyi üniversiteleri bitirdikleri halde başarılı olamayacaklarına inanarak yurt dışında şanslarını denemeyi tercih ediyorlar haklı olarak. Çünkü ülkemizde zekâ, yetenek, bilgi, çalışkanlık, ekip çalışmasına yatkınlık gibi özellikler başarılı olmak için yeterli değil artık. Bu tür özelliklerin hiçbirine sahip olmayan kişiler bir bakıyorsunuz, büyük makamlara atanmış, başarılı diye anılıyor. O zaman nedir başarının ilk anahtarı? Şans!

Bakın şimdi, Kılıçdaroğlu'nu ele alalım. Bu adamda liderlik vasfı var mı? Zekâsıyla mı geldi muhalefet partisi genel başkanlığına? Ondan daha zeki, bilgili, tecrübeli adam yok mu partide? Eğer derin devleti, komplo teorilerini bir yana bırakırsak Deniz Baykal'ın uçkuruna sahip olamaması sayesinde şans yüzüne güldü adamın. Şimdi yeni bir şans kapısının açılmasını bekleyeceğiz kendisinden kurtulmak için. Binali Yıldırım'ın oğlu olsaydınız, sizin de gemicikleriniz olur ve başarılı bir iş adamı olarak bütün makamlarda saygı görürdünüz. 

Şimdi diyeceksiniz ki başarının tek ölçütü para mı? Değil elbette. Başarı sanatta, spor dallarında da olabilir. Ben yine şans faktörünün belirleyici olduğuna inanıyorum. Yıllar önce bir tünel işçisi bize sazlı sözlü konser vermişti şantiyede. Adamda bir ses vardı, İbrahim Tatlıses yanında halt etsin. İbrahim Tatlıses de soğuk demirciydi bir zamanlar. Daha sonra hangi şans onu meşhur konuma getirdi bilmiyorum ama bizim tünel işçisinin yüzüne gülmemiş o şans. Yerin metrelerce altında tünel kazmaya devam etti. Yetenek çok önemli. İnanıyorum ki pek çok yazar kabiliyetinin farkında olsun ya da olmasın tanınmadan, başarısını kimselere duyurmadan göçüp gidiyor bu dünyadan. Oysa onların kadar yeteneğe sahip olmayan diğer yazarlar tanıdıkları bir yayınevi sayesinde başarılı olup ödüller alabiliyorlar. Ölümünden sonra ünlenen, değeri sonradan anlaşılıp başarılı bulunan nice sanatçı, nice bilim insanını tarih sayfalarında okuyoruz.  

İster etik ister etik olmayan yönden başarı gösteren her insanın hayat hikâyelerine baktığımızda şans faktörünün rol aldığı en az bir olay görürüz. Şans insanın doğumuyla başlar ölümüne kadar etkisini kaybetmez. Şansın yanı sıra yetenek, çalışkanlık, hırs gibi faktörler başarılı olmak için katkı sağlasa da şans olmaksızın tek başlarına etkili olamayacakları kanaatindeyim.