Gelmesini istediğim o, artık gelmesin, gelmemeli
Gelmesi bana sadece acı ve ıstırap
Bu sevgi, bu aşk, evlilik benim sonum olacak
Ve ben bunları artık istemiyorum, gelmesin
Gelmemeli, bazı şeyler olmasa da olur...
Artık daha mutlu, daha güçlü, daha dik durmak istiyorum.
Zarar göre göre bitmek istemiyorum,
Anlamayan bir kalpte yaşamak istemiyorum
Gelmesin, en güzeli...
Yoksa bu ilişki ölümüm olacak,
Katilim olacak, o gelmesin...
Çöl Çiçeği
Aylar sonra gördü onu. Son görüşmelerinde, "Anlatacağım çok şeyler var." demişti. "Gidelim bir yerlerde oturalım, yiyelim, içelim hem de sana her şeyi anlatayım."
"Pandemi var,
sonra" demişti, Sahra Çalısı.
2 Temmuz'un
ertesi günü yazdığı mesajda "İçimdeki kangreni attım, beni zehirleyen
sudan kurtuldum." demişti. Sahra Sulh Hukuk Mahkemesinin güzel hakimi tek
celsede bitirmişti işi. Sahra Çalısı merak ediyordu, gerçekten bitti mi diye.
Çölün yavan
suyunun aklı başına geç gelmiş, o zalim başını duvarlara vuruyordu. Yine rahat
durmadı, çölün yasasını bilmesine rağmen Çöl Çiçeğini aramaya
devam etti. Çöl Çiçeğinin "Ne istiyorsun benden? Her şey bitti, sen karar verdin, kendi
yolunu seçtin artık." demeleri, sakinleştirmeye yetmemişti suyu. Bir daha
aradı, bir daha, bir daha...
Bilseydi
bunları Sahra Çalısı, birkaç sözü olurdu elbette Çöl Çiçeğine. Anlam veremedi
bir türlü olanlara. Çölün yavan suyu bir deli. Ya Çöl Çiçeğine ne demeli. Niye
çıkarsın telefonlarına, onca yaşanandan sonra? Hem bunun böyle olmasını sen mi
istedin?
Telefon
konuşmalarıyla kalsa iyi. Kapısına dayandı yavan su, Çöl Çiçeği'nin. Çöl Çiçeği
bir içim su. "Bu kadar açılıp saçılmazdın sen, ne oldu sana. Git, üzerine
düzgün bir şeyler giy." dedi, çölün yavan suyu.
"Bana
karışmaya ne hakkın var, söyle. Ben kuşlar gibi hürüm, artık." dedi, Çöl
Çiçeği. Onun bütün yalvarışlarına, yakarışlarına aldırış etmedi. Pişmanlık sözlerini hiç
umursamadı. Tuhaf bir zevk alıyordu. Hatta hızını alamayıp bir tokat patlattı
suyun yüzüne. Su dalgalandı.
"Demedim mi ben
sana Sahra Çalısı," dedi, "O bana gelecek, yalvaracak, ayaklarıma
kapanacak." Dediği çıkmıştı ve bu durum onu huzura erdirmişti.
Sahra Çalısı,
"Niçin telefonlarına cevap veriyorsun hala, niçin kalkıp
görüşüyorsun?" diye sordu. "Onun yalvarıp yakarması, onu aşağılamam
hoşuma gidiyor." diye cevap verdi, Çöl Çiçeği. Son bir aydır aramaları
kesilmişti, suyun. Sahra Çalısı'na öyle dedi. Sahra Çalısı inanır göründü,
buna.
Ancak Çöl
Çiçeğini çok rahatlamış görmüştü bu kez Sahra Çalısı, kendine güveni gelmişti.
"Kendime yeni sular bulacağım, hayatımı yaşayacağım." diyordu.
"Ne idim, ne oldum." dedi. Telefonuna kaydettiği birkaç şiir çıkarıp Sahra Çalısı'na okudu.
Ben cellâdıma âşık
olmuşum...
İnsan
hiç cellâdını sever mi?
Göğsümdeki
ağrı her geçen gün şiddetini arttırıyor.
Kıvranmalarım,
gizli ağlayışlarım, haykırışlarım, sessiz çığlıklarım...
Bitiyorum
galiba, bu defa sessizce ölüyorum...
İçimdeki o
tarifsiz duygu canımı öylesine yakıyor ki,
Nefesim
kesiliyor ama bu durumu kimseye açamıyorum.
Güçlü gibi
gözükürken bir yerlerde, bitiyorum.
Kimsenin fark
etmesi umurumda değil...
Cellâdım
görse, bir o fark etse...
Sanki bir o
kurtarabilir beni, bir tek o.
Sahra Çalısı
şaşırdı, gözlerini açtı. "Sen ne zaman yazdın bunları?" diye sordu. Bilmesine imkân yoktu Çöl Çiçeği'nin, bunun bir "Stockholm Sendromu" olduğunu.
"Mahkemeden
önceydi," dedi, "hani benim ateşler içinde yandığım, seninle
acılarımı paylaştığım yaz günlerinde yazmıştım bunları." Sahra Çalısı,
rahat bir nefes aldı.
Öncelikle her bölümü dikkatle takip eden ve yeri geldiğinde samimi eleştirilerde bulunan üç blogger dostuma (alfabetik sırayla) Deeptone/Sade ve Derin, Manxcat/Kuyruksuz Kedi, Sadece C./Denize Bakan Ev'e sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca Yankım ve Gölgem ve isimlerini sayamadığım diğer blogger dostlarımın katkıları için kendilerine minnettarım. Eşimin bilgi ve tecrübesiyle yaptığı katkılar, adını zikrettiğim ya da etmediğim diğer arkadaşlardan aldığım cesaretlendirici sözler motivasyonumu arttırdı. Hepsine ayrı ayrı teşekkürü borç bilirim.
Her bölümün altında yapılan yorumlar benim için çok değerliydi. Yorumlarda roman karakterleri ve olaylar hakkındaki görüşlerimizi uzun uzun paylaştık ve keyifli tartışmalar yaptık.
Ben bu çeviri işini sevdim. Eşimle bu konuda her fırsatta tartışıyoruz. Eşim, çevirmenliğin yazarlığın yanında fazla bir değerinin olmadığını düşünüyor. Değerin ölçüsü nedir bu konuda emin değilim. Evet, çok ünlü yazarlar var herkesçe bilinen. Ancak kaç çevirmen tanıyoruz. Ünlü olmak mı amacım, para kazanmak mı? İkisi de değil. Benim için önemli ve değerli olan şey, yaptığım işten zevk almam ve inandığım işi yapmamdı. Çevirmenlik kolay değil. Dil bilen herkesin bu işi yapabileceğini sanmıyorum. Nasıl ki müzik iyi bir kulak ister, bence çeviri işi de öyle. Cümleler okurun kulağını tırmalamadan su gibi akıp gitmeli, yazarın verdiği detayı en ince ayrıntısına kadar yansıtmalıdır. Bana göre çeviri işi, en az yazmak kadar önemli ve değerli. En uygun kelimeyi bulmak, onu yerli yerinde kullanmak, bir ressamın fırçasını kullanması kadar sanatsal bir iştir. Hayır, ben kendimden bahsetmiyorum, daha gidilecek çok yolumun olduğunu biliyor, istediğim yere varmak için ömrümün yetip yetemeyeceğinden bile emin değilim. Cümle içinde kelimeleri dans ettirmek harika bir duygu. Aynı kelimelerle noktalama işaretlerinin de yardımıyla değişik anlamlar çıkartmak mümkün. Yazının aslını okuduğunuzda yazarın ne demek istediğini tam olarak algılamış olsanız bile kullandığı sözcüklerin sözlük karşılıklarıyla okura aktarmanız neredeyse imkansız. Yabancı dilde bazı sözcüklerin yüze yakın farklı anlamı var. Gafil avlanmamak için konuyu çok iyi kavramanız şart. Aksi takdirde gülünç duruma düşebilirsiniz. Gerçek okurun dikkatinden hiçbir şey kaçmıyor. Yazdığınız bir yazıyı beş yüz sefer okusanız bile en basit hatayı gözden kaçırmanız mümkün. Çünkü belli bir noktadan sonra beyniniz artık o yanlışı size göstermiyor. Kelime tekrarlarından, birbirinin ardına aynı yüklemleri kullanmaktan mümkün olduğunca kaçındım. Bu esnada bir şey fark ettim. İngilizce kelime hazinesi Türkçeye göre çok daha geniş! Türetme konusunda oldukça büyük imkanlara sahip bir dilimiz var, bu açıdan bakıldığında sorun yok ama bizim yan sözcüklerle tarif etmekte zorlandığımız eylem ve tanımlamalar, İngilizcede çoğu kez tek kelimede karşılığını bulabiliyor. Türkçeye ortalama bir Türk vatandaşından daha hakim olduğumu iddia edebilirim ama yine de emin olamıyorum. Belki de benim Türk dili hakkında öğrenmem gereken daha çok şey var. Dikkatimi çeken diğer bir husus, İngilizcede "ve" bağlacının aşırı derecede kullanımı. Çeviri yaparken mümkün olduğunca bu bağlacı daha az kullanmaya çalıştım. Çeviri ile tercüme arasındaki farkı pek çoğumuz algılamaz. Tercüme konuşmaların bir başka dile aktarılmasıyken çeviri yazılı kaynakların başka bir dile aktarılmasıdır. Konuşma dilinde bunun gibi anlamını bilmeden pek çok sözcüğü karıştırabiliyor ve bunu hiç önemsemiyoruz. Ancak yazım dilinde bu konu hayli önem kazanıyor. Biri görmezse öbürü fark edebiliyor. Bu yüzden çeviri insanın dilleri doğru anlamasına ve kullanmasına da yardımcı oluyor.
Anadolu'nun Hayaletleri, bize nefretin en yalın halini, savaşın kötü yanlarını, aile bağlarını, sevgiyi, dostluğu, aşkı, merhameti, kısaca iyiyi ve kötüyü en gerçekçi biçimde gösterdi. Yeri geldi acıdık, öfkelendik, yeri geldi umutlandık, üzüldük. Her bölümde ayrı bir duygunun heyecanına kapıldık. Hiç beklemediğim kadar tarafsız bir şekilde gerçekleri ortaya koyan ve insanlığın bazı yüce değerlerini öne çıkaran bir eserdi bu okuyup çevirdiğim. Evet, nefretin sadece acı ve üzüntü getirdiğini affetmenin ise insana mutluluk verdiğini bir kez daha görmüş olduk.
Yeni bir çeviri için beni böylesine etkileyebilecek başka bir roman bulabilecek miyim, bilmiyorum. 1915 yılında Ermeni ve Müslüman olmayan diğer halkların yaşadıklarıyla yüzleşmekten niçin kaçıyoruz? O büyük acıları çekenler de çektirenler de çoktan toprak olmuşlar. Niçin tarihten ders almak, hatalarımızı görmek yerine tarihi keyfimize göre eğip büküyoruz? Bir yandan çeviri yaparken diğer yandan bu konularda araştırmalarım devam etti. Yabancı haber kanallarının röportajlarını ve belgeselleri izledim. Onların arasında, Hrant Dink suikastını yapan Ogün Samast'ın ailesiyle yabancı bir medya grubunun yaptığı bir söyleşi vardı. Yoksul bir ailenin çocuğu olduğu belli, annesi ve babası suçu neyse çeksin ama ona bunu azmettirenler de cezasız kalmasın, diyorlardı. "Hrant'ı niçin öldürdün" sorusuna Samast'ın verdiği cevap, "O bir Türk düşmanıydı, bu yüzden öldürdüm." olmuş. Peki Hırant'ın hiçbir yazısını okudun mu, ya da onu dinledin mi diye sorulduğunda, "Hayır." demiş. Onu bu işe azmettiren Yasin Hayal ile birlikte Ogün Samast'ın avukatlığını üstlenen bir şahısın sözleri tüylerimi diken diken etmişti. "Hrant öldürüldüğünde ayakkabısını altı delikti, siz onun öldürüldüğüne üzülmediniz mi?" sorusu karşısında, "Üzüldüm desem, size yalan söylemiş olurum." diyebiliyordu. Evet bunu söyleyen barolarımızda kayıtlı bir avukat. Şimdi bu dava da diğer suçlarla birlikte günah keçisi ilan edilen Fetö'ye mal edildi ve asıl aktörler kendini gizlemeyi başardı, ne yazık ki!
Şimdi bu ülkede Anadolu'nun Hayaletleri roman çevirimi kitap olarak basabilecek bir yayınevi bulabilecek miyim, o da meçhul. Ben de şimşekleri üzerime çeker miyim? Bana da Ermeni dostu, Türk düşmanı derler mi? Bilmezler ki kötüler ve iyiler her milletin içinde var. İyiyi kötüyü ayırmak toplumu birbirine düşürmekten insanların arasına nefret tohumları ekmekten daha mı zor? Neyse, bakalım gelecek bize ne gösterecek.
Sözlerimi bitirmeden önce, Anadolu'nun Hayaletleri roman çevirimin seksen beş bölümünü de üç gün daha yayında bırakmayı düşünüyorum. Daha sonra yayından kaldıracağım. Arzu eden arkadaşlara daha sonra hepsini ayrıca göndermeye çalışırım. Kalın sağlıcakla,
İlk bakışta soru hangi mevsimden hoşlandığımız şeklinde algılanıyor ve bunun nedenlerinin açıklanması isteniyor gibi gelse de, sanırım esasen sorulan, karakter özelliklerimiz. Hepimizin bildiği mevsimsel özellikleri gözümüzün önüne getirmeden önce bizim yaz mevsimi olarak bildiğimiz Temmuz ve Ağustos aylarında, Brezilya'nın Rio de Janeiro şehrinin kışı yaşadığını, yılbaşında bizim kar yağmasını beklediğimiz havalarda orada yaşayanların 40 derece sıcaklığın altında kavrulduklarını unutmayalım. Singapur gibi bazı ülkelerde ise bütün yıl boyunca hava sıcaklıkları 25 ile 35 derece arasına sıkışmış olup mevsimsel farklar sadece muson yağmurlarıyla sınırlanmakta. O zaman gelin biz dört mevsimi bütün özellikleriyle yaşadığımız ülkemiz coğrafyasındaki haliyle düşünelim.
Yaz havaların sıcak, gündüzlerin uzun, yağışların az olduğu ve deniz sezonunun açıldığı bir mevsim. Tatilin ve eğlencenin bol olduğu, dolayısıyla daha az kazanılıp daha çok harcandığı bir zaman dilimi. Öyle fazla sıcak bir insan olarak görmem kendimi, insanları iyice tanımadan önce yakınlık göstermem. Gündüzlerden daha çok geceleri severim. Yaz gecelerinin iyice kısalmış olması pek işime gelmez. Denizin kenarında yiyip içmek ve denizi seyretmek dışında plajda, güneşin altında ıstakoza dönmek yada denize girip yüzmek pek ilgimi çekmez. Turizm sektörü dışında genel olarak verimsiz bir mevsimdir. Bu yüzden yaz mevsiminin insanı olarak göremem kendimi.
Sonbahar deyince aklıma sararıp dökülen yapraklar, serinleyen havalar ve melankolik bir atmosfer gelir. O sıcağın bunaltıcı havasından sonra rahat bir nefes alırız. Şu sıralar neredeyse ekim ayına gelmemize rağmen hala yazın sıcaklarından kurtulamasak da bu mevsim genelde serin kabul edilir. Çalışanlar işlerine öğrenciler okullarına kavuşurlar. Değişken bir havası vardır sonbaharın, ilkbahar gibi kararsızdır yani. Ben grilikten kaçarım, nadiren o zona girsem de hemen çıkmaya çalışırım. Hüzün, yaprak dökümü, melankolik haller benim karakterimle pek uyuşmaz. Yaza tercih ederim ama ben sonbahar insanı da değilim sanırım.
Kış, serttir, soğuktur. Yağışlıdır, geceleri uzundur. Sıcak bir kişi olduğumu söyleyemesem de soğuk da sayılmam aslında ama soğuğu severim. Kolay kolay üşümem, bazen üşümek hoşuma bile gider. Geceler... En sevdiğim uzun gecelerin mevsimidir kış. Kar yağar bu mevsimde pek çok bölgemizde. İzmir'den çıkana kadar görmediğim karı, sonraki yıllarda bolca gördüm. Kar yağınca doğa üzerine beyaz bir gelinlik giyer. Muhteşem bir manzara çıkar ortaya. Sadece yerlerin buz tutup yürümenin zorlaşması ve karın erimesiyle birlikte cadde ve sokakların çamurla kaplanması bana göre belki de tek kusuru bu mevsimin. Öyle görünüyor ki kış mevsimi bana epey uyan bir mevsim.
Gelelim ilkbahara mevsimine. Ağaçlar çiçek açar, doğa yeniden uyanmaya başlar. Sonbahar mevsiminin tam aksine hüzün yerine bir umut kaplar insanın içini. Doğanın uyanışı neşelendirir. Ben de bu mevsimin Nisan ayında doğmuşum. Bana bu mevsimin başı sanki yeni bir yılın başlangıcı gibi gelir. Yılbaşı neden Ocak ayının başında olsun ki. Mart ayının başında olsa daha isabetli olmaz mı? Jesus çok mu bozulur bu işe? Nisan yağmurları vardır. Altında yürümeye bayılırım. Sevmediğim yönü var mı? Kararsızlığı aynı sonbahar gibi. Bir bakarsın güneş açar, bir bakmışsın sağanağa tutulmuşsun. Fakat her ikisi de çok çabuk döner kararlarından. Yok ben öyle kararsız biri değilim, belki biraz uzun düşünür öyle veririm kararımı ama kararsızlık dönemim oldukça kısadır. Kararımdan da kolay kolay dönmem. Umudumu kolay kaybetmem, karamsarlığım pek yoktur. Yeni bir işe başlarken neşeyle, hevesle ve umutla girişirim. Ama bu olmadı deyip hemen elimden bırakmam. Bu nedenle bazı yapısal özelliklerim ilkbahara uyar, bazıları ise uymaz.
Sonuç olarak tek mevsimin insanı değilim sanırım. Fakat beni yine de mevsimlere göre tasnif etmek isterseniz, % 50 kış ve % 50 ilkbahar mevsimlerinden oluşan melez bir karışım çıkar ortaya ancak.
* Bu konu üzerinde sohbete katılmak hususunda kendinizi, düşünce ve duygularınızı serbest bırakın. Bu sohbetler kendimizi, başkalarına anlatmaktan ziyade kendimizi tanımaya yarıyor. Ağaç Ev Sohbetlerine katılmak için henüz giriş kartı sorulmamaktadır.
- Ne var?
- Yedinci hatta Adem sizinle görüşmek istiyor, efendim.
- Bağla bakalım.
- Alo, Selamün aleyküm?
- Aleyküm selam, Adem. Her şey yolunda mı?
- İdare ediyoruz. Rabbim, beni siz mi aradınız?
- Evet, daha sonra arayacaktım, seninle konuşmam gereken bir konu var. Ama şimdi acilen bir şey öğrenmek için arıyorum.
- Buyurun efendim, sizi dinliyorum.
- Adım kullanılarak yapılan bir rezervasyonu onaylamak için beni restorandan aradılar. Sanırım bana bunu açıklaman gerekiyor.
- Aradılar mı? Harika! Onayladınız, değil mi?
- Evet, haklıymışım. Tahmin ettiğim gibi, rezervasyonu yaptıran sensin değil mi?
- Sanırım. Rezervasyon bu gece için yapılmış, değil mi?
- Öyle görünüyor.
- Onayladığınız için teşekkürler. Öğrenmek istediğiniz başka herhangi bir şey? Biraz acelem var da.
- Ey Adem, ne zamandan beri restorana gitmek için rezervasyona ihtiyacın oluyor senin?
- Bu gece rezervasyon yaptırmadan restorana girebilmek imkansız. Yine de az kalsın rezervasyon yapamıyordum. Yalnız adınızı kullanmam işe yaradı. Sonra bana hemen bir masa ayırdılar.
- Peki bu restoranı bu kadar özel kılan ne?
- Cennetteki tek restoran olması. Ve Sevgililer Günü olması münasebetiyle bu gece dolup taşacağından eminim.
- Sevgililer Günü orada mı kutlanacak?
- Evet, daha fazlasına ihtiyacım mı var? Şimdi bir an önce kıyafetlerimi almam gerekiyor ve ...
- Ne kıyafeti?
- Ah, bugün Sevgililer Günü yemeğinde giymek için yeni bir asma yaprağı satın aldım. Şimdi hemen gidip onu teslim alacağım. Aslında, denemem gerekiyordu. Daha önce giymeyi denedim ama başaramadım, kötü bir sırt ağrım var. Şimdi giyinip giyinemeyeceğimi görmek istiyorum.
- Sırt ağrısı?
- Evet. Uyandığımdan beri sırtım fena halde ağrıyor. Sanırım kötü yattım.
- Anlıyorum. Adem ... Yemeğin hakkında ...
- Ah, içiniz rahat olsun efendim, her şey yolunda, sadece restoran rezervasyonumu onaylamanız gerekiyordu. Şimdi kıyafet sorununu çözeceğim. Şarap zaten mağaramda.
- Şarap mı?
- Evet. Neden şaşırdınız? Şarapsız Sevgililer Günü olur mu hiç?
- Bak, Adem ...
- Ve şimdi buna hazırım. Övünmek gibi olmasın ama Sevgililer Günü tarihinin en güzel hediyesinin benimki olacağına inanıyorum. Bu ilk Sevgililer Günü olduğu için pek aranmaz ama... Her neyse, bu muhteşem bir hediye. Ne olduğunu söylememi ister misiniz?
- Adem, aslında ...
- Söylüyorum. Ama Tanrım bunu bir sır olarak saklamalısınız. Yüzük şeklinde bir taş, tamamı kıvrık sarmaşıklarla süslenmiş. Saçma bir şey belki ama uğraştığıma değdi.
- Adem, beni dinler misin, lütfen?
- Efendim.
- Bir şey söyleyebilir miyim?
- Elbette.
- Bildiğim kadarıyla senin kız arkadaşın yok.
- Bunu biliyorum. Bu yüzden onu hemen bulmam gerekiyor.
- Gerçekten mi?
- İşte bütün mesele bu. Bir kız arkadaş bulmak için sadece birkaç saatim var, çünkü maymunlara bugün kız arkadaşımla geleceğimi söyledim.
- Sen ne diyorsun?
- Konuyu size açacaktım. Burada Sevgililer Günü sohbeti başlayalı beri, Cennet'teki bütün hayvanlar benimle dalga geçiyor çünkü benim bir kız arkadaşım yok. Bildiğim kadarıyla kız arkadaşı olmayan tek kişi benim.
- Endişelenmen gereken daha önemli şeylerin olduğunu düşünmüyor musun?
- Ama siz, hayvanların ne yaptığını görmüyorsunuz. Tek yapmanız gereken oraya, ormanın içine girmek. Orada maymunlar yüz yüze dans ediyor. Dans edecek kimsem olmadığı için bana bir dal veriyorlar ve benim onunla dans etmem gerektiğini söylüyorlar. Utanç verici bir durum.
- Tamam ama ...
- Geçen gün gece boyunca tüm mağaramın duvarlarını karaladılar. Kömürle bir sürü yazı yazdılar. Aslan dişi aslanı seviyor. Fare, küçük fareye aşık. Domuz domuzcuğu seviyor. Bütün hayvanlar mağarama ilan-ı aşk ettiler. Hepsi! Horoz bile!
- Kim?
- Horoz. Acayip yaratık!
- Gagalı hayvanlar!
- Evet. Onlar bile. Ve en sonunda maymunlar her şeyin ortasına dev bir “Kimse Adem'i Sevmiyor” diye yazdı.
- Gerçekten mi?
- İcat ettikleri oyundan bahsetmiyorum bile. Adem Oyunu.
- Adem oyunu mu?
- Evet öyle. Bütün hayvanların resimlerini muz yapraklarının üzerine çiziyorlar. Her hayvanın bir erkek ve bir dişisi var. Sadece benim bir partnerim yok. Her biri bir avuç yaprak alıyor ve sonra her oyuncu diğerinden bir yaprak çekiyor. Elinizdeki yaprak hangi hayvanla eşleşirse, o sizin eşiniz oluyor. Ve oyun böylece devam ediyor. Tahmin et oyunun kaybedeni kim?
- Kim?
- Oyunun sonunda, çifti olmayan ve bu nedenle tek yaprak alan kişi. Adem'den başkası değil!
- Bu oyunun güzel bir fikir olduğu inkar edilemez.
- Bu çok aşağılayıcı.
- Her neyse, doğru değil bu ve sen kalkmış bu yargını kız arkadaşı olan herkese yaymaya çalışıyorsun.
- Hayır herkese yaymıyorum, hayır. Sadece maymunlara söyledim. Ve bu yanlış bir şey değil. Gerçek şu ki benim bir kız arkadaşım yok. Gerçek olan, “henüz bir kız arkadaşımın olmaması”. Hep bu konu üzerine kafa yoruyorum.
- Ne yapmaya çalışıyorsun?
- Bazı kızlarla konuşuyorum.
- Kızlar?
- Evet, şu anda bir devekuşu ile flört ediyordum.
- Devekuşu mu?!
- Ama bugün benimle yemeğe gelemeyecek. Bugün onun bir başkasıyla randevusu var.
- Aklını mı kaçırdın?
- Kızmana gerek yok, o gelemiyor zaten. Ne o, ne kunduz ne de panter. Hepsi bana eşlik etmemek konusunda kararlı. Aslında, panterle konuşmadım bile. Onunla konuşmaya başlar başlamaz kocası gelip hırlamaya başlıyor ve ben de yanlarından ayrılmak zorunda kalıyorum.
- Adem...
- Bu yüzden acele etmem lazım. Başka kızlar bulmam lazım. Sanırım şimdi kaplumbağalar kumsalda güneşleniyor olmalı. Hiçbir şey istemeyen biri gibi yanlarına uğrayacağım. Bakalım havalı kaplumbağalardan birini ayarlayabilecek miyim.
- Adem, bu benim izlenimim mi yoksa kur yapmak için hayvanlara mı dadandın?
- Hayır, kimseyle çıkmak istemiyorum. Bu durum farklı. Hadi benimle gelin sizi yemeğe davet ediyorum.
- Olur canım!
- İki arkadaşın yemeğe çıkmasının nesi var? Sırf Sevgililer Günü olduğu için bir arkadaşımı yemeğe çıkaramaz mıyım?
- ...
- Niye susuyorsunuz?
- Sen ne diyorsun, Adem?
- Ah, hat düştü sandım, cevap alamayınca.
- Hayır Adem, hala buradayım. Çok yordun beni. Başka bir nedeni yok.
- Endişelenmenize gerek yok. Bugüne kadar kimseye çıkmayı teklif etmedim. Ancak bugün restorana bir kız arkadaşımla gitmem gerekiyor. Aksi takdirde, hayatımın geri kalanının benim için hiçbir anlamı olmayacak.
- Bana sen... şimdi? Ve Şarap?
- Peki o zaman... Akşam yemeğinde iyi bir ruh haliniz varsa ... Bana güzel bir şekilde eşlik edebilir, beni takdir etmesini biliyor ve seviyorsanız... Neden olmasın?
- Adem!
- Her neyse, bu tür şeylerin planlamadan olması gerektiğini bir yerlerde okumuştum.
- Adem, yeter! Artık hiçbir kadınla konuşmayacaksın.
- Aslında ... Sır saklayabilir misiniz?
- Evet.
- Şimdi size bir şey söyleyeceğim, ama bu kesinlikle aramızda kalmalı. Tamam mı?
- Söyle.
- Hayır, başlamadan önce bunu bir sır olarak saklayacağınıza söz vermeniz gerekiyor.
- Adem?
- Efendim.
- Şansını zorlama.
- Affedersiniz. Neyse ... uğur böceğinin işime yarayacağını düşünmüştüm.
- Kimin?!
- Uğur böceği ile flört edebilirim . Gördüğüm kadarıyla kocasıyla kavgalı ve bu sabah benimle uzun uzun sohbet etti. Onu bu akşam yemeğe davet edersem, sanırım kabul eder. Sorun şu ki... Bu bir uğur böceği, değil mi? Bana göre biraz küçük. Garip görüneceğini düşünüyorum. Bu konuda siz ne düşünüyorsunuz?
- Adem, hiç böyle bir şey olabilir mi?
- Ayrıca herkes restoranda yalnız olduğumu sanır. Masanın üzerindeki uğur böceğini kimse görmeyecektir. Bana hiçbir faydası olmaz.
- Adem, lütfen, ben...
- Öte yandan, restoran faturası ucuza gelir. Bir uğur böceği ne yer ki? Yarım parça çimen yaprağı mı? Çiçek çanağından bir ufak parça mı?
- Adem beni duyuyor musun?
- Efendim.
- Bence bu işi unutmalısın.
- Uğur böceğini mi? Belki de haklısın. O küçücük ve karşısında sırtı ağrıyan biri olacak, onu kaldırmak için eğilip eğilemeyeceğim bile meçhul. Aslında, bu sırt ağrım için bana yardım edemez misiniz?
- Hayır, Adem.
- Çok acıyor ama. Acaba bir yere mi vurdum?
- Bilmiyorum. Her neyse, bence söylediklerinin hepsini unutmalısın. Bu konular hakkında düşünmeyi bırakmalısın. Sadece uğur böceğinden bahsetmiyorum.
- Neden bahsediyorsunuz? Başka ne var?
- Hayır Adem! Ben her şeyden bahsediyorum! Akşam yemeğinden, uğur böceğinden, hediyenden, kız arkadaşlarından.
- Bana söyleyebileceğinizin hepsi bu mu?
- Sevgililer Günü yemeğini unut. Cennette kalacaksın ve oradaki yemeğe yalnız gideceksin.
- Tabii maymunların size gülmesine katlanmak zorunda olmadığınız için bunu söylüyorsunuz.
- Adem, Cennetle ilgilenmezsen, çok daha kötüsüne dayanman gerekecek. İstersen yanına ateşten kılıcı olan bir melek gönderebilirim ve yemeğini onunla yiyebilirsin. Eminim onu seveceksin.
- Hayır, bunu yapmak zorunda değilsiniz.
- Hepsi bir tarafa, her gördüğün dişiyi yemeğe davet etmeyi bırak. Bu doğru değil.
- Peki. Anladığım kadarıyla farklı ırklar arasındaki aşka karşısınız. Yakında Siz...
- Adem, bunu zaten açıkladım. Siz ve hayvanlar farklı cins değilsiniz. Farklı türlersiniz.
- Oh evet. Bu ırk ve tür meselesini hep karıştırırım. Nasıldı? Ben hayvanlar alemindeyim, omurgasız ... Hayır. Durun bir dakika, bu yanlış. Her zaman unutuyorum.
- Önemli değil. Sadece dişi hayvanlarla çıkmanın yanlış olduğunu bil yeter.
- Hatırladım! Omurgalıyım! Değil mi?
- Dediklerime odaklan, Adem! Dediklerime!
- Affedersiniz. Her neyse, artık fikrinizi değiştirmek için çok geç, rezervasyon artık onaylandı. Şu anda iptal etmek imkansız.
- Bana asılmayı bırak. Üstelik benim adıma yaptırmışsın rezervasyonu.
- Bu doğru. Öyle olsa bile, bana eşlik etmek istemiyorsanız restoran müdürüyle bile ilgilenebilirim. Her ne kadar sıkıcı bir sosyal demokrat da olsa.
- Dediklerimi dinlersen durumunu düzeltirim. Bu konuyla ve maymunlarla ilgileneceğim.
- Anlaştık o zaman.
- Ama sen sadece cennetle ilgileneceksin. Ve artık kadınları yemeğe davet etmek yok.
- Sağ olasınız. Bu arada, günün geri kalanında izin kullanabilir miyim? Bu sırtım beni öldürecek, bir süre uzanmak istiyorum.
- Her şey yolunda. Sen git dinlenmene bak.
- Teşekkür ederim.
- Başka bir sıkıntın var mı Adem?
- Hayır efendim. Teşekkür ederim. Görüşürüz.
- Hoşça kal Adem.
Telefonu kapatır kapatmaz, Tanrı, maymunları cezalandırması gerektiğine karar verdi. Onları cezalandırmak için muz yaprağı oyunu fikrinden yararlandı ve o andan itibaren maymunlardan birinin oyundaki "eşsiz hayvan" olacağını belirledi. Daha da kötüsü, oyunun adını primatların kendilerinin seçmesi gerekecekti.
Ormana bazı melekler gönderdi ve beş dakikadan az süren bir konuşma sonunda maymunlar zora düştüklerinde her zaman yaptıkları şeyi yaptılar: Bunun gençlerin hatası olduğunu, inkar etmenin veya kararı protesto etmenin çıkar bir yolu olmadığını ve suçu üstlendiklerini söylediler. Böylece Jogo do Bicho* doğdu.
Ama aslında Tanrı başka bir şeyle daha çok ilgileniyordu. Adem'in sırt ağrısıyla ilgili şikayetlerini dinleyip mağaraya doğru yürüdüğünü gözlemledi. Ve Adem'in mağaranın ağzından geçip karanlıkta kaybolduğunu gördü.
Muhtemelen Adem, üç gün boyunca yüzünü mağaradan dışarı çıkarmadığı için Tanrı'nın ona hazırladığı sürprizin geç farkına vardı. Mağaradan çıktığında, Cennet'te gördüğü en güzel yaratıkla el ele tutuştu. Güneşte parlayan kıvırcık saçları ve denizin rengini yansıtan gözleri ile Adem'in geliştirilmiş ve daha güzel bir versiyonuydu. Ve parmağında asma dalından kıvrılmış taş bir yüzük vardı.
Bu olay cennette günlerce konuşuldu. İki hayvan bir araya gelince konu hep aynıydı.
- Ve Tanrı kadını yarattı.
Adem mutluluğunu saklayamadı. Sevgililer Günü hediyesi olarak kendisine masaj yaptırdığı için artık sırt ağrısından şikayetçi değildi. Artık bu aklına bile gelmemişti ancak,
Kaburgalarından birinin gittiğini hiç fark etmedi.
*Jogo do Bicho: Brezilya'da yasadışı olmasına rağmen ülke genelinde çok popüler bir kumar oyunu.
- Öykünün Portekizce orijinali için tıktık
"Roman okumak mı daha keyifli, film izlemek mi?"
Roman ve film, içinde büyük emek barındıran sanatın iki dalı. Ancak kendi penceremden bakacak olursam, kaliteli ve ilgimi çeken konuda bir roman okumanın yine kaliteli ve ilgimi çeken konuda bir film seyretmekten daha keyif verici olduğunu söyleyebilirim. Takdir edilmelidir ki herhangi bir romanı herhangi bir film ile mukayese etmenin bir anlamı yoktur. Çünkü öyle güzel filmler vardır ki pek çok romana tercih edilebilir. Benzer şekilde bazı romanların yerini de pek çok film dolduramaz. Bugüne kadar bir sürü roman filme çekilmiştir. Romanını okuyup daha sonra filmini seyrettiklerim arasında "filmi daha güzeldi" dediğim bir örnek olmadı bugüne kadar.
Sorunun cevabı kişinin zevkine göre değişebilir belki. Fakat şahsen bu tercihimi sadece zevkle sınırlandırmam benim açımdan yeterli olmazdı sanırım. Roman okumayı öncelememin başka sebepleri de var elbette. Şöyle ki;
- Roman, hayal ve düşünme kabiliyetimizi daha çok harekete geçirir. Film izlerken görselliğimizi ve işitselliğimizi kullanırız. Bu avantaj gibi görünse de aslında insanı tembelleştirir. Örneğin bir olay anında kapının çalındığı gösterilmek istendiğinde, film izlerken kapının rengini, büyüklüğünü, ahşap mı, demirden mi imal edildiğini, kapıyı çalan kişiyi, kişinin kapıyı yumrukladığını ya da parmağıyla hafifçe tıklattığına dair yüzlerce detayı birkaç saniye içinde görebiliriz. Ancak bu detayları olduğu gibi yazıya aktarmak sayfalar alır. Yine de eksik kalan, okurun hayal gücüne bırakılan bir şeyler olacaktır mutlaka. İşte bana göre yazının sihri ve büyüklüğü burada. Usta bir yazar mükemmel ifadelerle sizi hayal kurmaya ve düşünmeye zorlar. Edebiyatın en güzel yönüdür bu.
- Roman, dilimizi doğru kullanmayı ve kendimizi daha iyi ifade etmemizi sağlar. Güzel bir film seyrettikten sonra ondan aldığımız faydalı çıkarımlar olabilir. Yeni bir şeyler de öğrenebiliriz. Ben bu özellikleri romanda daha fazla buluyorum. Ayrıca okumanın yazmayı da teşvik ettiğini düşünüyorum. Kelime hazinemizin artması, imla kurallarına vakıf olmamız ve ifade şeklimizi geliştirmemizde roman okumanın film izlemeye kıyasla daha etkili olduğunu düşünüyorum.
- Roman, çok daha fazla öğreticidir. Türlerine göre farklı konularda yazılan romanlar aynı türdeki filmlere göre daha fazla bilgi içerir ve kazanılan bilgi daha kalıcıdır. Çünkü üzerinde daha çok kafa yorulan konular akılda daha uzun yer tutar. Film izlerken pek çok şey önünüze hazır olarak gelir. Roman daha fazla düşünmeye anlamaya sevk eder ve bu yüzden daha kalıcı bir öğrenme imkanı yaratır.
Film izlemeyi romana tercih ettiğim tek tür doğa belgeselleri. Çünkü bir albatrosun gökte süzülüşünü görmeden hayal etmemiz oldukça zor olurdu sanırım. Bir de filmde gördüklerimiz hayal gücüne fazla pay bırakmıyor. Romanda yanlış bir hayal, yanılgıya dönüşür. Romanın bir yerinde geçen albatros kuşunu hayal etmeye çalışırken onu bir uçak zannedebiliriz ki, o zaman bu, büyük bir hata olur.
Sonuçta her şeyden önce bir zaman meselesi, keşke yeterli zamanımız olsa da, bütün kaliteli romanları ve bütün kaliteli filmleri seyredebilsek.
