DÜNYANIN EFENDİSİ - ROBERT HUGH BENSON

Kitabın Adı: Dünyanın Efendisi

Yazar: Robert Hugh Benson

Çeviren: Buğra Özmüldür 

Sayfa Sayısı: 394

Yayınevi: (Arunas) Kirpi Yayıncılık

Türü: Roman

Şu sıralar özel olarak seçmediğim, bir yorum ya da öneri sonucunda okumaya karar vermediğim kitaplar çıkıyor karşıma. Eşimin ya da çocuklarımın önceden satın aldığı farklı türdeki birçok kitap arasından rastgele birini alıp okuyorum. Dünyanın Efendisi de oğlumun aldığı kitaplardan biri.

Farklı yönlerden ilgimi çeken bu kitabın yazarından bahsedeyim önce. Robert Hugh Benson (1871-1914);  İngiltere'de doğan yazar, eğitimini tamamladıktan sonra Canterbury Başpiskoposu olan babası tarafından İngiltere Kilisesine rahip olarak atandı. 1896 yılında babasının ani ölümünün ardından Orta Doğu seyahatine çıktı. İngiltere Kilisesinin durumunu sorgulamaya başladıktan sonra Roma Katolik Kilisesinin iddialarını değerlendirmeye ve çeşitli Anglikan topluluklarında dini yaşamı keşfetmeye başladı. 1903 yılında Roma Katolik Kilisesine kabul edilmesiyle birlikte vaizleriyle popüler oldu. Dini vazifelerinin yanı sıra üretken bir yazar olan Benson, Rahip Monsenyör rütbesini aldıktan sonra 1914 yılında zatürreden yaşamını yitirdi. 

Oyunculuk deneyimine sahip Buğra Özmüldür'ün çevirisini başarılı bulduğumu söyleyebilirim. Özmüldür, Sihirli Annem dizisinde Cem karakterini canlandırmış. Romandaki yazım hataları ihmal edilebilir düzeyde.

Öncelikle bu romanın Katolik bir din adamı tarafından yazılmış olmasının bende şaşkınlık yarattığını söyleyebilirim. Türü bakımından distopik bilim kurgu denilse de benim bakış açımdan bu eser ütopik bilim kurgu sınıfında. Başta Hıristiyanlık ve özellikle Katolik mezhebi olmak üzere tüm inanç sistemini tenkit eden Dünyanın Efendisi romanından övgüyle bahseden Papa Francis'in, yazarın gelecekteki ideolojik sömürgeleştirme dramasını gördüğünü ifade etmesi ve kitabın okunmasına destek vererek demek istediklerinin kitabı okuyunca anlaşılacağını söylemesi karşısında bir kez daha şok oldum. Zira Müslüman bir din adamının buna benzer bir kitap yazması durumunda, yazara derhal ölüm fetvası çıkartılacağına dair en ufak şüphem yoktu.

Bir diğer husus, kitabın bundan 114 yıl önce, 1907 yılında yazılmış olması. Yazar, romanında en az bir asır sonraki yaşam koşullarına ilişkin birçok kehanetlerde bulunuyor ve bu konularda detaylı betimlemeler yapıyor. Bu kehanetlerin sonraki yıllarda ilham kaynağı olduğu ve bazılarının da gerçekleştiği söyleniyor. Örneğin "volör" adındaki hava aracı bunlardan biri. Beyaz kanatları olan, büyük motorlara sahip, alçaktan uçup ağır ya da hızlı yol alabilen, uçak ve zeplin arası bir araç bu. Bunun dışında kauçuk malzemeyle yüksek yalıtım, yerin altında suni güneş sistemleri ile aydınlatılan konut ve binalar, dört yüz metre genişliğinde toplu ulaşım yolları, yüksek tahrip gücü yüksek patlayıcılar, ötenazi klinikleri gibi çağının çok ötesinde konulara değiniyor.

Yazar, romanını kaleme aldığı tarihten bir asır sonraki zaman diliminde dini inançlara yer vermeyen ve bilinen ideolojilerden tamamen farklı yeni bir dünya düzeni tasavvur ediyor. Öyle ki, ABD Başkanı Bush "Yeni Dünya Düzeni" nden bahsetmesiyle birlikte "Dünyanın Efendisi" kitabı yüz yıl aradan sonra yeniden gündeme geliyor. Bu kez Vatikan söz konusu kitabın referans alınacağı endişesiyle yeni dünya düzenini sorgulamaya başlıyor. Peki yazarın yeni dünya düzeni olarak öngördüğü nedir? Her ne kadar fazla detaya girilmese de, ticaret, politika ve hükümet anlayışlarının yeniden biçimlendirildiği ve tüm tehditlerin ortadan kalkmasıyla birlikte savunma çalışmalarının anlamını yitireceği bir dünya anlıyoruz. İnanç sistemlerine yer vermeyen bu ideoloji hümanizm olarak adlandırılıyor. Dünya, ABD'nin başını çektiği ve Avrupa'yı da içine alan batı ile Çin ve Japonya'nın liderliğindeki Doğu İmparatorluğu olmak üzere iki güçten oluşmuşken Ortodoks ve Protestan mezhepleri ve diğer doğu dinleri terk edilmiş, geriye üçüncü bir güç olarak Roma'ya sıkışmış Katolik mezhebine bağlı Hristiyan toplumu kalmış durumda. Bu esnada Tanrı insan olarak ortaya çıkan gizemli bir Amerikan senatörü doğu ve batıyı birleştirip laik düzene önderlik ediyor. Bütün insanların derin saygı duyduğu Felsenburgh adındaki bu senatör yozlaşmış Hristiyan inancına karşı büyük bir mücadele başlatıyor. Doğal olarak inanç sahipleri  Felsenburgh'u deccal olarak niteliyor ve sonraki faaliyetlerini büyük gizlilik içinde yürütmeye devam ediyorlar. Ancak bu durum fark edildiğinde Felsenburgh komutasında yüzlerce volörden oluşan bir filo Roma'ya baskın düzenleyip toplantı halindeki bütün Katolik liderlerini imha ediyor. Romanın baş kahramanı İngiltere İşçi Partisi milletvekili Oliver Brand'a (yeni düzenin şiddet kullanmasından sonra bunalıma girip ötenazi hakkını kullanan) karısı Mabel'in yazmış olduğu veda mektubu oldukça etkileyici. 

Dünyanın Efendisi, sürükleyici, akılda kalıcı, zevkle okuduğum ve tavsiye edebileceğim romanlardan biri oldu.  

AĞAÇ EV SOHBETLERİ BÖLÜM 83

Sevgili DeepTone tarafından organize edilen Ağaç Ev Sohbetleri etkinliğimizin 83. Haftasına girmiş bulunuyoruz. Daha önceki haftaların sohbet konularını ve konuları öneren arkadaşlarımızın isim listesini burada bulabilirsiniz. Bu haftanın konusunu sevgili Andromeda belirledi. Kimimizi yakın kimimizi uzak geçmişe götürecek hüzünlü ve nostaljik müzik içerikli bir konu seçmiş arkadaşımız.

"Şu anda hayatta olmayan şarkıcılarımız hayatta olsalardı, kimlerin konserlerine gitmek isterdiniz?"  

Konserden kasıt, sanatçıların stadyumları ya da kapalı spor salonlarını hıncahınç dolduran kalabalıklara saz çalıp şarkı söylenmesiyse, hayatta olsun ya da olmasın hiçbir konsere gitmeyi düşünmem. Ancak sevdiğim sanatçıları, bar, gazino tarzı daha az sayıdaki insanın bulunduğu yerlerde ya da klasik müziğin sergilendiği konser salonlarında  izlemek isterim. Hayatta olmayan sanatçılar arasında aklıma ilk gelen isim Tanju Okan oldu. Bunun dışında ülkemizden konserine gidebileceğim ikinci bir isim bulamadım. Fakat yurt dışından daha fazlasını sayabilirim. Amy Winehouse, Ray Charles, Beatles,  Frank Sinatra, hayata dönmeleri durumunda konserlerine gitmek isteyeceğim sanatçılardan bazıları.

SON DANS BÖLÜM 21

Sabahın ilk ışıklarında açtı gözlerini. Kemal’i uyandırmadan usulca kalktığı yatağından ayaklarının ucuna basarak banyoya geçti. Sessizce kapıyı kapattıktan sonra soyunup duşun altına attı kendini. Tepedeki geniş fıskiyeden püsküren sıcak suyun yorgun bedeni üzerinde yaptığı masajın verdiği rehavetle gözkapakları ağırlaştı.

Çisil çisil yağan yağmurun ıslattığı Szentendre İstasyonunda hareket saatini bekleyen treninin penceresinden dışarı bakan Esther, kalabalığın arasında anne ve babasını arıyordu. Onları tam fark ettiği anda, yağmur damlalarının örttüğü cam buğulanarak aralarında görünmez bir sis perdesi oluşturdu. Canhıraş bir halde ceketinin kollarıyla silmeye çalıştığı cam inadına daha kalın bir buğuyla kaplanıyordu. Yalnız başına sürdürdüğü mücadele sırasında elini sert bir cisme çarptı.  Yere düşen şampuanın sesiyle açtı gözlerini.  Çıkan gürültüden kocasının uyanmış olabileceğini düşündü.

Tedirgin ve şaşkın bir halde bornozuna sarılıp çıktı banyodan. Yatağa baktı, yorgunluğunu üzerinden atamayan Kemal hâlâ uyuklamaya devam ediyordu. Şüphesiz farklı bir gün olacaktı bugün.

Mutfaktan çatal kaşık sesleri geliyordu. Selmin, kahvaltı masasını hazırlıyor olmalıydı. Kocasını uyandırmamak için saç kurutma makinesini alıp beyaz bornozuyla girdi mutfağa. Hanımının bu kadar erken kalkacağını tahmin etmeyen Selmin, onu aniden karşısında görünce eli ayağına dolaştı.

- Günaydın Esther Hanım, kusura bakmayın bu kadar erken kalkacağınızı düşünemedim, dedi telaşla. Kahvaltınız hazır sayılır, umarım geç kalmamışımdır.

- Günaydın Selmin, dedi, Esther. Ben erkenciyim bugün. Kemal Bey’i rahatsız etmemek için saçlarımı burada kurutayım dedim. Kapının yanındaki prize taktı cihazın fişini.

Esther, saçlarını kuruttuktan sonra kahvaltı masasını hazırlayan Selmin’e döndü.

- Çay demlendiyse Kemal Bey’e haber vereyim, dedi ama sonra vazgeçti. Yok, bırakalım uyusun alarm çalana kadar, gece yine geç geldi sanırım. 

Yatak odasına döndü, kapıyı kapattıktan sonra bornozunu çıkarıp mavi ipek sabahlığını geçirdi üstüne. Uzun bir süre Kemal’i seyretti. İçindeki huzursuzluk gittikçe büyüyor, dalga dalga bütün vücudunu kaplıyordu. Doktor Cevdet Bey'e güvenmişti fakat ona verdiği sözlerin ağırlığı altında ezilmeye başlamıştı. Kemal'in dünyadan habersiz masum, çocuksu yüzüne baktıkça derin bir suçluluk hissetti. Verdiği sözden geri dönmeyi gururuna yedirebilse bir daha asla doktorun kapısını çalmazdı. Kendini tutamayıp uyumakta olan kocasının yanına eğildi, “Günaydın aşkım” diye fısıldayıp bir öpücük kondurdu yanağına. Hafifçe gözlerini aralayan Kemal, sarılıp Esther'i yanına çekti.

- Günaydın sevgilim.  Seni çok seviyorum.

Göz göze geldiler. Kemal, kollarının arasına aldığı genç kadını öpmeye başladı. Eşinin kollarından sıyrılan Esther, 

- Hadi hayatım işe geç kalmak istemezsin herhalde, Selmin çayı demledi.

Kemal yanındaki komodinin üzerindeki saate baktı.  

- Alarmın çalmasına daha on beş dakika var.

- Ama bu sabah seninle karşılıklı oturup şöyle güzel bir kahvaltı etmek istiyor canım, dedi Esther. Usulca ayağa kalkıp kocasına elini uzattı.  

Kemal, genç kadının elinden tutup doğruldu, banyoya geçmeden önce karısının dudağına bir öpücük kondurdu.

- Peki hayatım, tıraş olup hemen geliyorum, dedi.

Mutfaktan buram buram kızarmış ekmek kokusu geliyordu. Esther'in sessizce yerine oturduğunu gören Selmin, demliği eline alıp masaya yaklaştı.  

- Çayınızı doldurmamı ister misiniz, Esther Hanım? diye sordu.

- Hayır, Kemal Bey’i bekleyeceğim, dedi Esther. Yine de kızarmış ekmeğin ucundan bir parça koparıp ağzına atmaktan alamadı kendini. Selmin’in uzattığı gazetelerin sayfalarını karıştırmaya başladı.

Tıraşını olmuş ve giyinmiş olarak mutfaktan içeri giren Kemal, masadaki yerine otururken Selmin, "günaydın, Kemal Bey" diyerek çay servisine başladı. Kemal hafifçe başını sallamakla yetindi. Elini ekmeğe uzatırken gözleriyle kendisini takip ettiğini fark etti Esther'in. İşini bitiren Selmin, bir şeye ihtiyaçları olup olmadığını sorduktan sonra genç çifti yalnız bıraktı. Eline aldığı bir dilim nar gibi kızarmış ekmek dilimine özenle ince bir tabaka yağ sürmeye koyulan Kemal, kendisini hareketsiz ve tuhaf bir şekilde izleyen Esther'e baktı.   

- Biraz gergin görüyorum seni, dedi. Canını sıkan bir şey mi var?

Kemal'in bu ilgisi şaşırtmıştı Esther'i. Aylarca bu anı beklemiş, ona çektiği sıkıntıları anlatmak için fırsat kollamıştı ama artık çok geçti. Dönüşü olmayan bir yola girmişti. 

- Hayır, iyiyim ben. Sadece senin durumuna üzülüyorum. Kendini çok yoruyorsun, bu tempoya daha ne kadar dayanabileceksin? Bak aylardan beri ilk kez geçen hafta bir akşam yemeği yedik. Birlikte kahvaltı etmeyeli ne kadar zaman geçti hatırlamıyorum bile. 

- Haklısın, dedi Kemal. Ama ne yapabilirim. Özel sektör böyle işte, insanın suyunu çıkarıyorlar. Bir açık yakalayıp laf etsin diye bahane arıyor zaten Feridun Bey.

Esther, uzun zamandandır eşiyle konuşacak böyle bir zamanı kolluyordu aslında. Yakaladığı ilk fırsatta Kemal'e işini kendisinden çok sevdiğini yüzüne vurmak geçiyordu aklından. Geçen haftaki sürpriz yemeğin tadını kaçırmamak için yine tutmuştu kendini. Bir yandan da kalbini kırmak istemiyordu. Bugüne kadar bir dediğini iki etmeyen kocasının kendisini sevdiğinden yana en küçük bir kuşku dahi yoktu içinde. Ayağa kalktı ve ocağın üzerinde demliği aldı. Çaylarını tazelerken muzipçe gülümsedi.

- İşini seviyorsun ama...

- Sevmek zorundayım tabii, dedi Kemal. Sorumluklarım var benim, üstesinden gelmem gereken bir yığın iş beni bekliyor her gün. Ekip zayıf, onlar hata yaptığında hesap sorulan yine benim. Başarılı olmamın tek yolu yoğun çalışmak, patron bunun için para ödüyor bana.

Esther, aklına gelen şeyleri söylememek için zor tutuyordu kendini. Eşine olan sorumlukları neden aklına gelmiyordu bu adamın? Onun da hesap sorma hakkı yok muydu? Hesap sormak bir yana onu karşısına alıp konuşma imkanı bile bulamamıştı aylardır. İşini olduğu kadar evlendiği kişiyi de sevmek zorunda değil mi insan? Sevgi dediğin aynı zamanda ilgi göstermek değil mi? Bütün bu düşünceleri attı kafasından. Bu vakitten sonra bunları sormanın ne yeri ne de zamanıydı...

- Haklısın hayatım, ama biraz da kendini sevmeyi denesen. Sonunda bir yere dayanıp patlayacak. Hayat akıp gidiyor elimizden. Bunun sonu nereye varacak böyle?

Kemal, çaresizlik içinde acı acı gülümsedi. Dayanabileceği noktaya gelene kadar bu yükü taşımaktan başka bir yol göremiyordu. Başka bir işe girse ne fark edecekti ki. Kolundaki saate baktı ve uçağını kaçıyormuşçasına telaşlandı birden.

- Eyvah geç kaldım. Allah kahretsin! Ağzına aldığı son lokmayla birlikte fırladı yerinden. Bir yandan kendi kendine konuşuyordu. Çalışanlara örnek olmam lazım, yoksa onlara hangi yüzle lâf edebilirim.      

Esther, boşuna beklemişti, kocasının “Eee, sen neler yaptın bakalım?” demesini. Kemal, her zaman olduğu gibi yine konuyu dönüp dolaştırıp işine getirmişti. 

- Çok yıpratıyorsun kendini, dedi  Esther, bir anne şefkatiyle, karşısına geçip yüzünü ellerinin arasına aldı. Tıraşlı yüzünü okşarken biraz da varlığını hissettirmekti amacı.

- Ne yapabilirim sevgilim, her işin zorluğu var, dedi Kemal. Benimki de böyle işte. Bir kez daha saatine baktı. Benim hemen çıkmam lazım, deyip kapıya yöneldi.

Esther'in sevgiyle işine uğurladığı genç adam, kapıdan çıktığı andan itibaren çoktan farklı bir dünyaya atmıştı adımını yeniden. Hayatını adadığı, adına iş dünyası denilen bu alemde ne eşine ne de kendine asla yer yoktu.

Konuşamamanın bir eksiklik olmadığını, eşiyle konuşsa bile hiçbir şeyin değişmeyeceğini anlamıştı artık Esther. Sabahtan beri zihnini meşgul eden bütün kararsızlıklar, pişmanlıklar bir anda yok oldu. İyi ki doktor Cevdet Bey'e verdiği sözü tutmuş, onun dediklerini yapmaya rıza göstermişti.  

Salondaki duvar saatine baktı, dokuzu geçiyordu. Selmin’in alışveriş için dışarı çıkmasını fırsat bilerek doktorunu aradı. Biraz zorlansa da, arkadaşı Selma’yı kendisine refakat etmesi için ikna edebildiğinin müjdesini verdi. Aldığı bu habere çok sevinen doktor, geriye kalan işleri kendisinin halledebileceğini söyleyerek Esther'i kutladı. 

Devam edecek.

SICAK TANRIDAN SOĞUK EKMEK - VEYSEL DİKMEN

Kitabın Adı: Sıcak Tanrıdan Soğuk Ekmek

Yazar: Veysel Dikmen

Sayfa Sayısı: 155

Yayınevi: Cem Yayınevi

Türü: Roman

Sıcak Tanrıdan Soğuk Ekmek, Veysel Dikmen'in 1998 yılında yayımlanan ilk romanı. 1950 Ayaş/Ankara doğumlu, yoksul bir ailenin çocuğu olan yazar, A.Ü Siyasal Bilgiler fakültesini bitirmiş. 2000 yılında yayımlanan Babilonya Şarkıları adında bir de şiir kitabı var.

Anlaması ve anlatması zor, içerik bakımından kuvvetli, sorgulayıcı ve güçlü ifade tarzıyla ayırt edilen fakat edebiyat dünyasında hak ettiği yeri alamadığını düşündüğüm bir kitap. Yazar, bu kitabını, sevgi için insanlığa, yaşam için Tanrı'ya yöneltilmiş bir manifesto olarak tanımlıyor. 

Yaşadığımız dünyada, yalnızlık, eşitsizlik ve sevgisizlik kavramlarının felsefi ve psikolojik yönden işlendiği, insanı düşünmeye zorlayan bir eser. Alıntı yapılacak yüzlerce cümleye sahip roman, tarihsel, sosyal, mitolojik ve dinsel öğelerle zenginleştirilirken, olaylar görünenden farklı ve sarsıcı bir şekilde ele alınıyor. 

Tek tük yazım hataları rahatsız edici boyutta değil. Ancak eserin anlaşılmasını zorlaştıran husus bölümler arasındaki kopukluk ve bu sebeple bütünlüğün bozulması. Kitabın sonuna doğru olay örgüsü tamamlanmış olsa da olay ve kişilerin kavranmasında okur zorlanıyor. 

"Kendi sonuna çılgınca koşan böyle bir dünyada gittikçe yalnızlaşan insan, gerçek insan olamamanın utancını mı, yoksa Tanrıya benzemenin gizli bir gururunu mu taşıyor? İnsanlar, bunca acıya, bunca yalnızlığa ve sonu gölgeli bir hiçliğe tanık olsunlar diye mi Tanrı, oğlunu çarmıha gerdirdi? İsa'nın kollarından damlayan kanın mı insanlığın yüreğini yıkamasını istedi?" 

"Eşitsizlik, sıcak Tanrı'dan yeryüzüne gönderilmiş soğuk bir ekmekti. Böylece Tanrı, insanının bedenini doyurabildi, ruhunu değil. Ve bu eşitsizliğin var ettiği dünya da artık Tanrı'nın dünyası değildi..."

"Yeryüzünde ödenmesi mümkün olmayan tek borç yaşamımızdan çalınıp alınanlardır... Yaşamda hiçbir şey kendimize ait değildir sanki. Yaşanılmamış ya da yarım bırakılmış o kadar çok şey var ki geride... İnsanların ölümünden çıkar sağlayanlarla paranın elini kolunu sallayarak dolaştığı günümüz dünyasında insanoğlu, gerçekten mutlu olmayı düşünüyorsa ya Tanrısını, ya da yazgısını değiştirmek zorundadır..."

Yoksul bir ailenin çocuğu olan kahramanımızın çıktığı hayat serüveninde yaşadığı olaylar, savaşın ve darbelerin etkisiyle bir yerden bir yere sürüklenişi ve nihayetinde bir ruh ve sinir hastalıkları kliniğinde son bulan öyküsünü okumayı ağırlaştıran yönleriyle birlikte zevkle okurken satır aralarında dile getirilen pek çok düşüncede kendimi bulduğumu söyleyebilirim. Kitapçılarda ya da internette yenisi yok sanırım, sahaflarda ikinci el mevcut. Bu tür sarsıcı romanlardan hoşlananlara ısrarla öneririm. Bununla birlikte hafif tarz romanları sevenlerin yarıda bırakacaklarına eminim. 

AĞAÇ EV SOHBETLERİ # 82

Sevgili DeepTone tarafından organize edilen Ağaç Ev Sohbetleri etkinliğimizin 82. Haftasına girmiş bulunuyoruz. Daha önceki haftaların sohbet konularını ve konuları öneren arkadaşlarımızın isim listesini burada bulabilirsiniz. Bu haftanın konusunu ben belirledim. Kadın-Erkek eşitliğine amasız, fakatsız tüm benliğimle inanıyorum. Bu bağlamda merak ettiğim bir konuyu tartışmaya açacağım bu kez. Cevap arayacağımız sorularım şöyle:

Karşı cinste sizi en çok şaşırtan şeyler nelerdir? Sosyal yaşamda cinsiyet ayrımcılığını ortadan kaldırmak için neler önerirsiniz?  

Kadınların makyaj yapıp süslenmelerini, saçları başlarıyla oynamalarını, son modaya uygun giyinip kuşanmalarını ve vücutlarına yaptırdıkları türlü estetik müdahaleleri yadırgar, kendi aralarında girdikleri bu kıyasıya mücadeleyi, sırf erkeklere daha güzel görünmek ve onların ilgilerini çekebilmek için sürdürdüklerini sanırdım. Yakın bir zaman önce blog yorumunda bir arkadaşımdan aldığım cevap oldukça ilginç gelmişti bana. İlk anda, nasıl yani? diye şaşırdığımı hatırlıyorum. Sonra biraz düşününce ve yaptığım gözlemler sonucunda arkadaşıma tamamen hak vermiştim. Meğer kadınlar, bütün bunları erkekler için değil de, hemcinsleri için yapıyorlarmış! Bir anda bütün dünyam yıkılmıştı. Biz, erkekler, kendimizi matah bir şey sanıyormuşuz demek... 

Yapılan bilimsel bir araştırmanın (*) sonucuna göre kadınların % 31,9'u, eğer tercih etme hakları olsaydı, erkek olmak istediklerini belirtmişler. Bunun sebebini erkeklerin daha özgür olmasına bağlamışlar. Yine de bu oranın bu denli yüksek olmasına şaşırdım. Zira aynı soru erkeklere sorulsaydı onların çoğu bunu bir namus meselesi yapar, netice itibarıyla aynı oran % 1'i bulmazdı. 

Şahsen kadın cinsinin erkeklerden daha zeki olduğunu düşünürüm ama bu konuda beni şaşırtan bazı durumlar var. Örneğin temsilde eşitliği ele alalım. Türkiye Büyük Millet Meclisinde kadın milletvekili oranı % 17,4 ile dünyadaki 192 ülke içinde 117. sırada yer alıyor. Beğenmediğimiz Tanzanya'da bile bu oran % 37! Şimdi düşünüyorum: Bütün ideolojik ayrımları bir kenara bıraksalar, kadınların millet meclisini belirleme kudreti % 50. Kaldı ki en az % 10 da erkeklerden destek alırlar, etti mi % 60. Peki neden bir Tanzanya kadar olamıyoruz, kadınlar niye bu konuda güçlerini birleştirecekleri yerde durumdan şikayet ediyorlar. Bu da bana oldukça şaşırtıcı gelen bir husus. 

Sosyal yaşamda cinsiyet ayrımcılığının ortadan kalkması için öncelikle kültür, inanç, örf, adet ve ananelerimizde köklü değişikliklere gitmemiz ve bunu yasalarla teminat altına almamız gerektiğini düşünüyorum. Cinsiyet ayrımcılığı ilk olarak ailede, daha sonra eğitimde ve iş hayatında kendini göstermektedir. Başta kadınlar olmak üzere toplumu oluşturan bütün bireylerin kafalarında yer etmiş önyargılardan kurtulması gerekir. Örneğin TDK sözlüğünde kadının şu tanımını değiştirmekle başlanabilir işe. TDK'da kadın şöyle tanımlanmakta; analık veya ev yönetimi bakımından gereken erdemleri, becerileri olan. Analık kısmını geçtim, fakat ev yönetiminde erdem ve becerileri olan ne demek oluyor? Yani evi temizleyecek, süpürecek, bulaşıkları, çamaşırları yıkayacak, çocuk bakacak, yemek pişirecek... İşte size cinsiyet ayrımcılığı. Erkeklerin de pekala yapabileceği bütün bu işleri kadının erdemi kabul edip kadınları eve hapseden zihniyet aşılmadığı takdirde cinsiyet ayrımcılığı, kadına şiddet aynen devam edecektir. 

SON DANS BÖLÜM 20

- İşte geldik, dedi Esther. Arabadan inip apartmanın girişine doğru yürüdüler. Selma,  binanın önündeki bakımlı bahçeye hayran kalmıştı, çimle kaplı toprağa özenle dikilen türlü çiçekler arasında, al renkli goncalar taşıyan bir fidana uzandı.

- Ne kadar güzel bir bahçe. Bak şu güllerin güzelliğine...

Doktorun tombul sekreteri, kapıda karşıladığı iki genç kadını içeri buyur etti. Esther, her zaman yaptığı gibi dosdoğru beyaz zambak saksısının yanına giderek sevinçle ellerini kavuşturdu.

- Muhteşem görünüyor değil mi?  Doktor Bey, bunun bir benzerini bana hediye edecek, dedi. Üzerindeki pardösüyü çıkarıp portmantoya asan Selma, arkadaşına yaklaştı.  

- Haklısın, zarif bir çiçek, dedi. Zambağın bu kadar güzel koktuğunu bilmiyordum. Bekleme salonunda sekreterin yanındaki koltuğa oturan Selma'dan müsaade isteyen Esther, makyajını tazelemek üzere lavaboya yöneldi.

Esther salona döndüğünde, sekreter doktorun kendilerini beklediğini söyledi. İki arkadaş doktorun odasına girdiler birlikte. Cevdet Bey'in daha önce Esther'e göstermiş olduğu sıcak tavırdan eser yoktu. Soğuk bir şekilde oturduğu yerden elini uzatarak iki kadının ellerini sıktı sırayla. Ciddiyetini bozmadan,

- Hoş geldiniz, buyurun oturun, diyerek masanın önündeki sarı koltukları gösterdi. Yüzüne yapıştırdığı yapmacık gülümsemeyle kısaca hal ve hatırlarını sorduktan sonra, Selma'ya döndü. 

- Evet, dedi. Arkadaşınızın durumu ciddi. Uzun zamandır tedaviye cevap vermediğini biliyoruz. Şimdi ona nasıl bir tedavi uygulayacağımıza karar vermeden önce hatırladıklarının dışında bilinçaltına attıklarını da öğrenmemiz gerekiyor. Bunun tek çözüm yolunun hipnoz tedavisinden geçtiğini söylemeliyim. Çok mecbur kalmadıkça önerdiğim bir yöntem değil bu aslında. Konusunda uzmanlık eğitimi almış hekimler tarafından yapılması lâzım. Yine de her operasyonda olduğu gibi bu yöntem de bazı riskler taşıyor. Esther Hanım, bana başından geçen her şeyi anlattı. Ancak eşinin dahi bilmesini istemediği bazı konular var. Doktoru olarak ben buna saygı duyuyorum elbette. Başka bir yakınınız var mı diye sorduğumda bana sizden bahsetti. 

Lâfını toparlamakta güçlük çekiyor, yüzü geriliyor ve yaşadığı gerginliği dışarı aksettirmemek için giriştiği mücadele her halinden belli oluyordu doktorun. Biraz zaman kazanmak için koltuğuna yaslandı. 

- Bu arada bir şeyler içmek ister misiniz? diye sordu.

Doktoru hiç bu şekilde görmeyen Esther tedirgin olmuştu. Selma'ya baktı ve onun başını salladığını görünce birer çay alabileceklerini söyledi. Doktor, telefonla sekretere üç çay getirmesini söyledi.

- Aslında hiç alışkın değil buna, dedi doktor. Yani, hastayı odama alıp kapıyı kapattıktan sonra rahatsız etmemesi gerektiğini bilir. Gülümsemeye çalıştı. Bazı kurallarım kesindir ama bugün doktor önlüğümü asıp sizleri bana yardımcı olmanız için çağırdım, bu yüzden bugün, burada, ikiniz de benim misafirim sayılırsınız. 

Kapıyı tıklatan sekreter, bir tepsi içinde getirdiği çayları ürkek bakışlarla servis ettikten sonra sessizce dışarı çıkıp kapıyı çekti.

- Evet, dedi doktor. Biraz rahatlamıştı sanki. Nerede kalmıştık? İşin doğrusu durumunuz beni epey zora sokuyor. Aslına bakarsanız, kolay kolay kimse böyle bir sorumluğu üzerine almaz. Alırım diyenler de zaten sakınılması gereken kişiler. Hipnoz konusunda sadece bir kişinin ismini verebilirim size. Doğal olarak olarak, o da, hastayla birlikte birinci derece yakınından yazılı izin almaksızın böyle bir işe asla kalkışmaz. Ona Esther Hanım’ın özel durumundan bahsettim biraz. Yani detaya girmeden, sadece özel bir durumunun olduğunu söyledim. Kendisi çok yakın arkadaşım olmasına rağmen, operasyona başlamak için, Esther Hanım’ın birinci derece yakını yoksa, bütün riskleri kendi üzerime almamı şart koştu, aksi halde bu işte yokum dedi. Böyle bir durumla ilk kez karşılaşıyorum. Esasen ona hak vermiyor değilim. Bildiğiniz gibi her operasyon, az da olsa bir risk taşır, bu yüzden doktorlar, kendilerini garantiye almak zorundalar. Hekimler, tedaviye başlamadan önce yapacakları işlemlere ilişkin muhtemel komplikasyonları ve yan etkileri hastalarına detaylı bir şekilde anlatıp onları bilgilendirir ancak bütün bunlara rağmen en ufak bir aksilik çıkması durumunda büyük tazminatlar ödemek zorunda kalırlar.

Duydukları Selma'yı ürkütürken doktorun tedirginliğini yavaş yavaş anlamaya başlamıştı. Nasıl bir işin içine düştüğünü, nasıl davranması gerektiğini bilmez bir halde çayını yudumladıktan sonra başını çevirip odaya girdiği andan itibaren ağzını açmayan Esther'e dikti gözlerini. Canı iyice sıkılmıştı, doktora döndü.

- Anlıyorum Doktor Bey, anlıyorum ama siz de beni yanlış anlamazsanız, kafama takılan bir konu var.

- Buyurun, dedi doktor, ciddiyetini muhafaza ederek.

- Arkadaşım için elimden gelen her şeyi yaparım ama sizin böyle bir sorumluluğu üzerinize almanız bana hayli tuhaf geliyor.

Cevdet Bey, Selma'nın sorusunu gülerek cevapladı.

- Evet, haklısınız, işin doğrusu bu soruyu sizden bekliyordum, dedi. Öncelikle şunu söyleyeyim; yasal yönden sorumluluk yükleyecek bir şey istemiyorum sizden. Bu sorumluluğu sadece kendim üstleniyorum. Siz sadece Esther'in refakatçisi ve sırdaşı olacaksınız. Bana gelince; bunca yıllık meslek hayatımda karşılaştığım ilginç vakalardan biriyle karşı karşıyayım. Esther Hanım'ın yaşadıkları sıradan bir rahatsızlığın sonucu olsaydı, inanın bu kadar üstüne düşmezdim. Bu mesleği aşkla yapan hekimler, kendilerini geliştirebilecek bilgilerin, tecrübelerini arttıracak bu tür vakaların peşindedir. Buna siz bir nevi tatmin de diyebilirsiniz. Evet, tedavi beklediğim gibi sonuçlanırsa bu durum, toplum nazarında bana gösterilen saygı ve itibarı arttıracaktır. Sizler o zaman gönüllü olarak benim reklamımı yapacaksınız. Bir düşünün, onca hekim dururken çevrenizden duyduklarınızla benim kapımı çalmanızın nedeni bu değil mi? Hakkımda güzel şeyler duymuş olmalısınız ki yolunuz bana düşmüş.

Birden gülmeye başladı Doktor. Ha, benim de kulağıma gelen bazı şeyler var, benim için deli doktor diyormuş bazıları, gülüp geçiyorum bu söylenenlere. Sonuçta hastalarımı iyileştiriyor muyum, önemli olan bu. Neyse, şimdiki hedefimiz, arkadaşınızın sağlığına kavuşması elbette. Sonuç istediğim gibi olmazsa, ki bu durum ihtimallerden biridir, o zaman zaten yapılacak bir şey kalmamıştır. Maalesef, Esther Hanım’ın başka bir şansının olmadığını düşünüyorum. Eğer bir şey yapılmaz, bu şekilde devam ederse durumu çok daha kötü bir seyir izleyebilir. Bilmem anlatabildim mi?

İki arkadaş göz göze geldiler. Esther'in sessiz bir çaresizlik içinde kıvrandığını gören Selma’nın gözlerinden iki damla yaş süzüldü.

- Durumunun bu kadar vahim olduğunu bilmiyordum, dedi. Hıçkırıklarını tutamadı. Yerinden kalkıp arkadaşının boynuna sarıldı.

- Neden, neden, bütün bunların sebebi ne? diye söylendi, yaşlı gözlerle.

İki arkadaşın gözyaşları karıştı birbirine. Doktor girdi araya,

- Tamam, sizi anlıyorum ama üzülmenizin, ağlamanızın hiçbir yararı yok. Hemen paniğe kapılmayın, bu dertten kurtulmanın yolunu gösterdim size. Önerim doğrultusunda kararınızı verirseniz vakit geçirmeden işe başlamak zorundayız.

Selma, çantasından çıkardığı kağıt mendille gözyaşlarını silerken sessizce içini çeken arkadaşına yalvararak,

- Esther, bak bunu Kemal’e anlatmak, onun da fikrini almak zorundayız, dedi. Allah korusun başına bir hal gelirse neler olacağını düşünmek bile istemiyorum. Üzerime böyle bir sorumluluğu nasıl alabilirim, Kemal'in yüzüne nasıl bakarım?

- Sakın ola böyle bir işe kalkışma! Aklının ucundan bile geçirme, dedi Esther, gözlerini açarak çıldırmışçasına bağırdı arkadaşına. Beklemediği bu tepki ve sözlerindeki kararlılık ürkütmüştü Selma’yı.

Doktor ayağa kalkıp yanlarına geldi.

- İsterseniz biraz düşünün, dedi. Elindeki kartviziti Esther’e uzattı, Bu, sözünü ettiğim arkadaşım, Prof. Dr. Kenan Soykan, kendisi hipnoterapi konusunda uzmandır. Karar vermeniz durumunda ona benden bahsedin mutlaka. Kenan Bey, beni arayacaktır, ben de yanınızda olacağım, dedikten sonra Selma’ya döndü.

- Aileden kimse olmadığına göre sizin operasyon sırasında Esther Hanım’ın yanında bulunmanız çok önemli. Karar vermeniz durumunda en az on beş gün önce haberim olsun ki, programımı ona göre ayarlayabileyim. Yurt dışında katılmak zorunda olduğum bazı uluslararası kongreler var.

Cevdet Bey'in muayenehanesinden çıktıktan sonra bir süre konuşmadı iki arkadaş. Sessizliği bozan Selma oldu.

- Ne düşünüyorsun?

- Ben kararımı verdim, sen benim yanımda olacak mısın ondan haber ver.

Arabalarına binip hareket ettiler.

- Benden çok şey istiyorsun. Ya işler tersine giderse? diye sordu Selma.

Esther, biraz sakinleşmiş görünüyordu.

- Niye olumsuz düşünüyorsun? Senden başka bana  yardım edecek kimsem yok, biliyorsun.

- Tamam, biliyorum, her zaman yanında oldum ve yine de olurum ama bu seferki çok farklı, korkuyorum.

- Yine de yanımda olmanı istiyorum Selma, hayatım söz konusu, böyle yaşamaktansa ölmeyi tercih ederim. Ölmemi istemezsin değil mi? 

Selma boynunu büküp sessiz kaldı. Esther heyecanla elini uzattı arkadaşına. 

- O zaman yarın sabah arıyorum ben, Cevdet Bey’i.

Selma'nın ağzını bıçak açmıyordu.

- İstersen bir yerde oturup bir şeyler atıştıralım, bak öğlen olmuş, dedi Esther.

- Yok, sağ ol, eğer başka işin yoksa sen beni eve bırak, biraz kafamı toplamam lazım. Timur’un yemeğini hazırlayacağım daha.

Selma’yı evinin önüne bırakırken yeniden doğmuş gibiydi Esther.

- Her şey için teşekkür ederim, canım arkadaşım. Yüzünü öyle asıp durma, Hasan’a da sakın bir şey hissettirme, diye sıkı sıkı tembihledi arkadaşını.

Devam edecek

BİN HÜZÜNLÜ HAZ - HASAN ALİ TOPTAŞ

Kitabın Adı: BİN HÜZÜNLÜ HAZ

Yazar: Hasan Ali TOPTAŞ

Sayfa Sayısı: 152

Yayınevi: Everest Yayınları

Türü: Post Modern Roman

Çağdaş Türk edebiyatında ayrı bir yeri olan Hasan Ali Toptaş'ın okuduğum ikinci kitabı, Bin Hüzünlü Haz. Daha önce Gölgesizler romanını okumuş, üslubuna, kelimeleri muhteşem bir şekilde dans ettirişindeki ustalığa ve hayal gücüne hayran kalmıştım. Gerçekten de yazar, dünyada post modern tarzda iddialı bir yapıt koymuş ortaya. Gel gelelim, edebiyat çevrelerinde müstesna bir yeri olan ve okurlarının büyük sevgisini kazanan yazarın kariyeri, birkaç ay önce kendisine yöneltilen taciz suçlamalarından sonra bir çırpıda yerle bir oldu. Doğal olarak bu olay nedeniyle okurlarından büyük tepki gördü ve insanların aklına şu kritik soruyu gündeme getirdi: Yazarın işlediği suçtan dolayı kitaplarını cezalandırmak doğru mu? Toplumun büyük bir kısmı artık kitaplarını satın almayarak yazara bir şekilde tepkilerini göstereceklerini belirtirken, bazı kuruluşlar kendisine verdikleri ödülleri geri aldılar, bunların yanı sıra kitaplarından birinin filme çekilmesi projesi de iptal edildi. Bin Hüzünlü Haz romanı, uzun zamandan beri okumamı bekleyen kitaplardan biriydi, çünkü yazarın sıra dışı üslûbunu seviyordum. Yazar, Hasan Ali Toptaş, üçü yazar olmak üzere yirmiye yakın kadına taciz suçlamasından dolayı deşifre olarak toplum nazarında hak ettiği cezayı en ağır şekilde almış görünüyor. Gerçekten de yüz kızartıcı bir davranışta bulunmuş. Diğer taraftan sanat eseri, onu yaratan kişinin çocuğu gibidir. Babası tacizci ya da katil olan bir çocuğu suçlamak ne kadar mantık dışıysa yazarı yüz kızartıcı bir suç işlemiş esere ceza vermek de pek makul gelmiyor bana. Bu nedenle yazarı yediği haltlarla baş başa bırakıp esas konumuz olan Bin Hüzünlü Haz kitabından bahsedeyim biraz.

Romanın daha önce yazarın hiçbir kitabını okumayan kişiler için anlaşılması zor bir kitap olduğu söyleniyor. Fakat benim gibi bu tarz kitaplardan hoşlananlar için okunası bir eser. Normal bir roman gözüyle bakmadan okumak gerekiyor kitabı. Anlatıcı bir kadın, ama romanın içinde belli belirsiz hissettiriyor kendini. Hiçbir karakterde, olayda, zamanda ve mekanda bir netlik yok. Ne görünüş ne de anlam bakımından. Bütün sözcükler anlamını yitirmiş aynı zamanda. Renklerin sesini, gölgelerin ve çığlıkların sessizliğini, aydınlıkta karanlığı, iyilikte kötülüğü arıyor yazar, sözcüklerinde. Eğer romanda illâ bir kahraman gerekiyorsa, bu Alaaddin olabilir belki. Ancak, kitabın başından sonuna kadar Alaaddin'i arıyoruz fakat belki de öyle bir kişi yok. Alaaeddin'in net bir tasviri de yok, kimin nesi, iyi mi kötü mü, ne iş yapar bilmiyoruz. Diğer taraftan her birimiz, ondan bölük pörçük birer parça taşıyor gibiyiz. Gerçekler hayallerle birbirinin içine girmiş bir halde, kâh şehrin kalabalığı arasında yükselen bir apartmanın terasında, kâh ormanın derinliğinde buluyoruz kendimizi. Yer yer doğu ve batı masallarında geçen kahramanların içinde dolaşıyoruz; pamuk prensesin cücelerinde, Don Kişot'un Sancha'sında, kırk haramilerde, kırmızı başlıklı kız ve ona göz koyan kurtta... Müthiş bir dil hakimiyeti, yerli yerine oturmuş uzun cümleler ve okurda bırakan bir hayranlık duygusu...

Yazar, post modern edebiyatın dibine vuruyor bu eserinde. Romanda belirgin bir olay örgüsü göremiyorsunuz. Salt edebi haz almak isteyenler için yazılmış bir eser. Türk edebiyatına yeni bir soluk getiren yazar, dili bir araç değil, düşüncenin kendisi olarak görmekte. Romanın giriş cümlesi beni çok şaşırtmış, bu cümleyle kitabın içeriğinde felsefi bir içerik beklediğim için bir parça hayal kırıklığına uğramıştım aslında. 

"Beni en çok arınmışlığım tedirgin ediyor. Uzunca bir süredir, ruhumun derinliklerinde bütün şiddetiyle hissediyordum bunu. Kimi zaman, şöyle adamakıllı kirlenip de kim olduğumu anlayayım diye kendimi pervasızca şu şehrin alkol kokulu karanlığına vuruyor,... ama bunu başaramıyordum. " 

Derken Haraptarlı Nafi'nin bir sözü çıkıyor karşımıza, kitabın sonuna doğru,

"Hayat nedir diye sorarsan, bilmiyorum evlât; sormazsan biliyorum..."  

Bir de çok hoşuma giden "sözgelimi" sözcüğü sık sık kullanması dikkatimi çekti. Bir örnek, misal vermem gerektiğinde "örneğin", belki daha çok ya da yeri geldiğinde "mesela" diye başlardım söze, hem konuşmalarımda, hem yazılarımda. Yazar, bu iki sözcüğü kullanmaktan özellikle imtina etmiş sanki. Bunların yerine "sözgelimi" sözcüğünü kullanıyor, benim de güzel geldi kulağıma. Diğer bir husus, pek çok kitap kurdunun okurken zorlandığı bu eseri görece kısa bir sürede okumayı başardığım için kendimle gurur duydum.