Bu bölümde yine sıkça yapılan yazım hatalarından "ki" ekine değineceğim.
1. Bağlaç olan "ki" her zaman ayrı yazılır. Genellikle iki ardışık cümleyi birbirine bağlamak istediğimiz zaman bu sözcüğü kullanırız.
"Öyle yağmur yağıyor ki sanki gök delinmiş!"
2. Sözcükler arasında ilgi kurmaya, aidiyet ve yer belirtmeye, nitelemeye yarayan "ki" eki ise, her zaman bitişik yazılır.
"Kitaptaki tavsiyelere uyup gerekeni yapacağım."
3. İstisnai durumlar:
Bağlaç olmasına rağmen dilimizde çok kullanılan kalıplaşmış bazı sözcüklerde "ki" eki bitişik yazılır. Bu sözcükler şunlardır: Belki, çünkü, hâlbuki, mademki, meğerki, oysaki, sanki
İlk bölümdeki yazıma değerli yorumuyla katkı sunan Bonheur arkadaşımızın belirttiği üzere, tereddüte düştüğümüz durumlarda "ki" ekinin peşine "ler" çoğul eki eklememiz halinde cümlenin anlamı fazla bozulmuyorsa bitişik yazılmalıdır. "Ler" ekiyle sözcüğü çoğul yapmamız durumunda eğer cümle anlaşılmaz hale geliyorsa ya da hedefinden sapıyorsa "ki" mutlaka ayrı yazılmalıdır.
"Öyle yağmur yağıyor kiler sanki gök delinmiş!" Ne kadar saçma bir cümle oldu, değil mi? O halde bu örnekte "ki" eki ayrı yazılmalıdır.
"Kitaptakilere (tavsiyelere) uyup gerekeni yapacağım." Bu örnekte eklediğimiz "ler" eki ikinci sözcüğü gereksiz kılmasına rağmen anlamını yitirmiyor. Bu yüzden "ki" eki birleşik yazılmalıdır.
Başka bir örnek verelim:
"Seninki nerede?"
"Seninkiler nerede?" Anlamlı bir cümle, o halde "ki" bitişik yazılmalı.
"Senin kiler nerede?" Kiler ne alâka? Kilerden bahseden mi var? Ben kalemini soruyordum oysa. Anlam değişti. Demek ki bu örnekte "ki", ayrı yazılmamalıymış!
-De, -da gibi -ki ekiyle ilgili kullanım yanlışları basit hatalardır. Bu arada Güzel Yazma Sanatı yazı dizisi üzerinde çalışırken doğru bildiğim bazı yanlışlarımın olduğunu da fark ettim. Özellikle 3. maddede belirttiğim istisna sözcüklerin bazılarında hata yapmış olabilirim meselâ. Söz konusu sözcükleri, "meğer ki", "madem ki", "oysa ki" şeklinde kullanmışımdır belki. Ama doğrusu bu sözcüklerin bitişik yazılması.
Bir sonraki yazıda görüşmek üzere, sevgilerimle.
Yalnız ile "şey" konularına da değinecek misiniz ?
YanıtlaSilBenim gözüm acıyor bunları yanlış okuyunca da :)
Elbette değinirim:) Gelecek yazımın konusunu siz belirlemiş oldunuz böylece. Yazım kurallarından sonra güzel yazma konularına geçmeyi düşünüyorum. Bunların hepsini bildiğimi de sanmayın, araştırıyor varsa eksiklerimi gideriyor ve bu arada bilmediklerimi de öğrenmiş oluyorum. Katkılarınıza sınırsız ölçüde açığım, teşekkürler:)
SilBen -ki eki bitişik mi ayrı mı diye değil de bitişik yazıldığı kelimeye göre değişiyor mu acaba tereddütünü yaşıyorum hep :( Mesela "Bugünkü kavgamızı asla unutamayacağım" yazsam doğruymuş gibi geliyor. Yoksa "Bugünki" mi yazmak gerekiyor 😳 şu yorumu yazarken bile emin değilim 🙈
YanıtlaSilBazı sözcükler Türkçe küçük ünlü uyumuna göre şekillenir. Yazımda verdiğim örnekte "çünkü" vardı meselâ. "Çünki" diye yazdığımızda yanlış olur, doğrusu "çünkü" dür. "Bugünkü" doğru olan yazım şekli. O da küçük ünlü uyumuna ayak uydurmuştur:) Bildiğiniz üzere, küçük ünlü uyumuna göre yuvarlak ünlülerle (o, ö, u, ü) başlayan sözcükler, düz ünlülerle (a, e, ı, i) devam etmezler. Artık eminsiniz sanırım:)
SilYine kolay ve akılda kalıcı bir açıklama oldu bay Kaplan. İnşallah daha az hata görürüz yazılarda. Çünkü gerçekten göz acıtıyor, Disko’nun da dediği gibi. Benim sayfam, istediğim gibi yazarım diye bir şey yok. Senden başka biri o yazıları okuduğu anda, orası senin olmaktan çıkıyor, kamu malı oluyor. İnsanlar küçücük eleştirilere tahammül edemiyor, oysa ki koca koca yazarların yazdıkları da editör denetiminden geçiyor. Düzeltiliyor, imla hatalarından arındırılıyor da önümüze öyle geliyor. Hiçbiri de, bu benim yazım, istediğim gibi yazarım demiyor. Diyemez çünkü ikinci bir kişi onu okuduğu anda onun olmuyor artık. Sunduğunuz ürünün içeriği sizi ve okuyucuyu ilgilendirir, tamam ama yazım kuralları tüm edebiyatı bağlar. Kurallar olmazsa dil bozulur, ifade bozulur, anlam bozulur, bütünlük bozulur, dilin genetiği bozulur. Okul yıllarında çokça duyduğumuz bir cümle vardır. Ben buraya dümdüz yazacağım, bu cümleyi işlemeyi size bırakıyorum bay Kaplan. Diğer bir yazınızda işleyip, yazım kurallarına niye böyle kafayı taktığımızı tekrar anlatırsınız belki. Adam ol baban gibi eşek olma. Küçük bir dip not, benim çocuklarım mesajlaşırken bile en ufak yazım hatasını affetmiyorlar. Bazen gençler gibi eğip büküp mesaj atmaya kalkıyorum, anında ‘ anneeee’ diye uyarı geliyor. Gurur duyuyorum ve çok mutlu oluyorum. Nasıl oldu, bilmiyorum, özel bir çaba sarf etmedim. Belki de göre göre böyle oldular, nasıl olduysa oldu ama gerçekten iyi hissettiriyor 🤗. Selamlar, saygılar.
YanıtlaSilTeşekkür ederim Sevda Hanım. Umarım dediğiniz gibi olur:) Dediklerinize aynen katılıyorum. Aynı konuya girmek istemiyordum ama son etkinlikte hayal kırıklığına uğradığımı söylemek isterim. Neydi hayalin diye sorarsanız, yazma becerisi ve düzeyi ne olursa olsun sunulan yazı türlerinin üzerinde olumlu ya da olumsuz her türlü eleştirinin yapılabileceği bir ortamdı benim hayalim. Yani yazılarımız üzerinde tartışma yapabileceğimiz yazarlar kulübü gibi bir şeydi. Bunun hem yazara hem okura büyük fayda sağlayacağına ve kendimizi geliştireceğine inanıyordum. Bu tür çalışmalar için belli bir üyelik ücreti talep eden "sanal yazı evi" gibi pek çok site var. Burada blog yazarları olarak amatör bir ruhla birbirimizi eğitebileceğimiz muhteşem bir platform olacaktı. Gelgelelim, sözünü ettiğim etkinlik aynı facebook ya da instagram gibi, çoğunluğun birbirine "like" attığı, eleştiriye tahammülü olmayan kişilerin yer aldığı, al gülüm ver gülüm havasında bir hal aldı. Böyle bir ortamda daha fazla kalamazdım.
SilNokta ve virgül, noktalama işaretlerinin amiral gemileri. Bahsettiğiniz konuyu mutlaka ele alacağım. Çocuklarınızı yürekten kutluyorum. Onların hayatta başarılı birer birey olacaklarına yürekten inanıyorum. Güzel yazabilme son derece faydalı ve saygın bir gerekliliktir. Sevgi ve saygılarımla:)
Teşekkürler paylaşımınız için, çok beğendim. :)
YanıtlaSilBen teşekkür ederim, katkılarınız beni mutlu edecektir:)
Silpekiiii, bittimiki, bitti mi ki, bitti miki, bittimi ki, hankusu dogriii :)
YanıtlaSilEğer miki mouse ise, bitti miki, değilse bitti mi ki?:)))
Sil:)))))
Sil:)))))))
SilEmeginize saglik. Ben de yazi dili ve kurallarına dikkat ederek yazıyorum ve bir blog yazarı için bunun cok önemli olduğunu düşünüyorum. Bir tek yorumlarda bunu sağlayamiyorum, çünkü telefondan hem okumak, hem de yazmak birazcık daha zor oluyor. Otomatik klavye azizlikleri vs. Bay kaplan, selamlar...
YanıtlaSilAh! Bu arada; başlığınız güzel yazma sanatı yerine doğru yazma sanatı olsa daha yerinde olmaz mi? Nacizane bir oneri...
SilBir de profilinizde takip ettiğiniz bloglara gozum takıldı ki; blogumu göremedim. Bu da size çok net bir sitemdir❗😀
SilOlamaz, bu yoruma rağmen ben de sizi takip etmiyor'muşum😔😀 bari konuşmadan önce bir sağlamasını yapsaydım bu isin😀 bunca zamandır etkileşim halinde olmamıza rağmen... cok ilginç.
SilÖncelikle ilk cümlenizin beni çok mutlu ettiğini belirtmek isterim:) Yukarıdaki yorumlarda Sevda Hanımın dediği gibi dilbilgisi kurallarına azami dikkat göstermek pek çok açıdan önemlidir. Hepimiz ama dalgınlıkla ama bilgisizlikten hata yapabiliriz. Dalgınlık neticesinde yapılan hatalar belli eder zaten kendini. Fakat bilgi eksikliğinden ya da doğru bildiğimiz yanlış kullanımları sürekli olarak tekrarlarız farkında olmadan. Önemli olan bu konuda eleştirileri kabul edip kendimizi geliştirmek. Hata yapmak asla ayıp değil, doğrusunu öğrenmemek konusunda ısrar etmek ayıptır bence. Yorumları ben de önemsemiyorum o kadar, bariz bir hata gördüğüm zaman siliyor tekrar düzeltip gönderiyorum. Bence de yorumlardaki hata ve yanlışlar yazıda yapılan hata ya da yanlışlarla aynı değil, yorumlar daha fazla tolere edilebilir.
SilHaklısınız, doğru yazma sanatı daha uygun olabilir. Ben de bunu düşündüm bugün. Ancak şöyle bir durum var. Ben bu dizide sadece dilbilgisi kurallarından bahsetmeyeceğim. Yorumlarda bazı arkadaşların işlememi istediği konuları ele aldıktan sonra güzel yazma konularına da gireceğim. Mesela bir bölümde güzel öykü nasıl yazılır, yazarken nelere dikkat etmeliyiz, diğer türlerden farkı nedir gibi sorulara cevap arayacağız. Ayrıca doğru yazmak güzel yazmaktır deyip demagoji de yapabilirim size:)))
Siteminizi kabul etmiyorum, çünkü sizi uzun zamandır takip ediyorum:) Sizin listenizde gözüküyorum ama benim takip ettiklerim listesinde görünmüyorsunuz. Blogger sitesinin hatası, neden göstermiyorlar bilmiyorum:)
Ben de sizin beni takip ettiğinizi sanıyordum. Bu blogger bir işler çeviriyor olmasın? Bizden habersiz ekleyip çıkarıyorlar mı bunlar?:))
Vallahi aklıma birseyler takildikca googlea kaplan diary yazıp geri döndüm bu yazıya. Aklıma geldi beni takip ediyor musunuz diye, sonra ben ediyor muyum diye, sonra bu başlık değişse daha mi uygun olur düşüncesi... Bu arada googleda yazınca şak diye çıkan bir blog olduğunuzu da teyit etmiş oldum. Bu güzel birsey. Bazi bloglarda okunma oranıyla ilgili olsa gerek, boyle olmuyor. Bu da yeni keşfettiğim bir bilgi, alakasiz paylasirim😉 cok tesekkurler...
SilBaşlangıçta epey alt sıralardaydım daha sonra yükselmeye başladım. Varşova'da Nazi zulmüne uğramış meşhur Chaim Aron Kaplan'ın günlükleri arasından sıyrılarak ilk sıraya kadar yükseldim. O günden beri durumumu muhafaza ediyorum:) Ben teşekkür ederim.
SilBugün benim küçüğe sormuştum ki eki ilgili bir kelime. Bana istisnai durumlar için okulda öğrendikleri SOM BAHÇEM formülünü söyledi;
YanıtlaSilSanki
Oysaki
Mademki
Belki
a
Halbuki
Çünkü
e
Meğerki
Evet, bazen formülize etmek işe yarıyor, özellikle sınavlarda. SOM BAHÇEM, duymamıştım daha önce, teşekkürler:)
Sil