GÜZEL YAZMA SANATI # 4

Güzel Yazma Sanatı yazı dizimin umduğumdan fazla ilgi görmesinden mutluyum. Yorumlarıyla katkı sunan arkadaşlarıma bir kez daha teşekkürü borç bilirim. Bu bölümde öncelikle birkaç hususun altını çizmek istiyorum. Güzel yazma ve dilbilgisi kuralları üzerinde ahkâm kesecek düzeyde bilgi sahibi olduğumu asla iddia etmiyorum. İşlediğim konular sıklıkla karşıma çıkan yazım yanlışlarını hasbelkader gündeme getirirken mevcut bilgilerimin yanı sıra araştırıp emin olduğum sınırlı açıklamalardan ibaret olup yazım kurallarının tamamını içermez. Konuya ilgi duyanlar TDK imlâ kılavuzu ve benzeri kaynaklardan daha detaylı bilgilere ulaşabilirler. Yine de yazdıklarımla ilgili gözümden kaçan hataları ve yanlışlıkları fark eder, yorumlarda beni uyarırsanız sevinirim. Kendimi mühendisliğe ilk başladığım yıllardaki gibi hissediyorum, bizden tecrübeli ağabeylerimize her türlü mesleki soruyu çekinmeden sorma lüksüne sahiptik bir zamanlar. Belli bir tecrübe kazandıktan sonra birden her şeyi bildiğimizi düşünür olduk, artık hata yapma şansımız kalmadığını düşünüyor, her hatamıza karşılık bir bedel ödeyeceğimizi düşünüyorduk. Evet, çok bilmenin bir bedeli vardır, özellikle bilmeniz gerektiği düşünülen şeyleri bilmediğinizde. Satırlarımı okuyan eğitimcilerin bazılarına güzel yazma ve yazım kurallarından bahsetmek belki de sıkıntı yaratır bu yüzden. Bu konularda bilgisine güvendiğim ve Türk Dili konusunda bir uzman olan eşim bile bu diziye başladığımı ilk öğrendiğinde, "sana mı kalmış dil konusunda yazmak, onca dil uzmanı dururken" diye tepki göstermişti bana. Oysa, dile gönül vermiş, güzel yazmayı önemseyen ben ve benim gibi düşünen insanların bildiklerini paylaşması da iyi bir fikir olabilir bazen. İşin uzmanları için bu işlere kalkışmak çok daha riskli gelebilir belki. Hele bir de mükemmeliyetçi karakterleri varsa, en ufak bir hata yapmak ağırlarına gidebilir, kendilerini mahcup hissedebilirler, bütün bunlara hiç gerek olmadığı halde.  

Sevgili Deep, o kadar kasmana gerek yok, resmi yazı yazmıyoruz, demişti bana, bir yorumunda. Bazı yazarlar hiç noktalama işareti kullanmadan yazıyor, büyük harfi bile gereksiz buluyorlarmış. Evet bunu bir tarz ya da kendine has bir üslûp olarak benimseyenler var elbette. Örneğin kendilerini "sürrealizm" (gerçeküstücülük) akımına kaptıranlar... Nedir sürrealizm ya da gerçeküstücülük? Söz konusu akımın babası olarak tanınan Fransız yazar ve şair Andre Breton, sürrealizm akımını şöyle tanımlar: Gerçeküstücülük, ister söz, ister yazı ile ya da başka bir yolla, düşüncenin gerçek işleyişini ortaya çıkarmak için başvurulan, içinden geldiği gibi yazma yöntemidir. Bu, aklın denetimi olmaksızın (rüyada olduğu gibi) her türlü estetik ve ahlâk kaygısı dışında düşüncenin yazılışıdır. Bu akımın öncüleri, Freud'un psikanaliz yönteminden yola çıkarak aklın ve mantığın değersiz olduğunu, insanı yönlendiren şeyin içgüdüleri ve bilinçaltı olduğunu ileri sürerler. Bu yaklaşım, nazım türüne yakışır da bazen. Türk edebiyatında Garip Akımı'nın temsilcileri Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday ve Oktay Rıfat bu akımdan etkilenmişlerdir. Adı geçen usta sanatçıların bazı şiirlerinde noktalama işaretlerini kullanmadıklarını görmek mümkün. Atilla İlhan da zaman zaman bu yolu izlemiştir. Fakat düz yazıda noktalama işareti kullanmayan yazar sayısı fazla değildir.  

Kuralcı değilim. Meselâ bazı yazarların büyük harf kullanmayı tercih etmediklerini görüyorum. Diğer yazım kurallarına ve noktalama işaretlerine sadık kalındığı sürece, böyle bir tercihin, yazıların anlaşılır olması üzerinde negatif bir etki yarattığını düşünmüyorum. Benim yazıda aradığım tek şey yazının kolay ve doğru bir şekilde anlaşılır olması. Toplum olarak bizler, sözlü bir kültürün bireyleriyiz. Okuma ve yazma kültürümüz diğer toplumlara göre yeterince gelişmemiş. Konuşurken, bir şeyler anlatmaya çalışırken daha başarılıyız. Bununla birlikte noktalama işaretlerinin konuşma diliyle yapısal bir ilişki içerisinde olduğunu düşünüyorum. Konuşurken, duraksamalarımız, vurgulamalarımız, tonlamalarımız ne kadar önemliyse düşünce ve fikirlerimizi yazıya dökerken noktalama işaretlerini gerektiği yerde ve doğru olarak kullanmamız en az onun kadar önemli bana göre, kendimizi ifade etmemiz bakımından. Müzik yazımında notaların sesini değiştiren bemol, diyez gibi değiştirici işaretler gibi yazı dilinde noktalama işaretleri de okuru, duygusal bir ahenk içinde, yazarın belirlediği yöne sevk etmede büyük rol oynarlar.  

Bir sonraki bölümde görüşmek üzere, sevgiyle kalın.